Jan Paweł II o miłości, odpowiedzialności...

Wielka "teologia ciała"

Kiedy Jan Paweł II przybył o Rzymu na konklawe, które w sierpniu 1978 wybierało następcę Pawła VI, miał ze sobą teksty, w których rozwijał i pogłębiał refleksję o ludzkiej miłości. Czy mógł przypuszczać, jak niezwykły użytek przyjdzie mu zrobić z nich już niedługo, że będzie je stopniowo ogłaszał światu jako papież? Opracowywane wówczas teksty to pierwsze katechezy z ogromnego cyklu, w którym Jan Paweł II przedstawi jeden z fenomenów swego pontyfikatu, wielką wizję, którą jego biografowie określą mianem teologii ciała. On, który od wczesnego kapłaństwa pragnie towarzyszyć ludzkiej miłości, już jako papież decyduje się na poświęcenie temu tematowi 130 katechez - co tydzień przez 5 lat.

Najpoważniejszy biograf Jana Pawła II, George Weigel uważa zbiór tych katechez za jedną z najśmielszych od stuleci redefinicji teologii katolickiej. Nauki te zebrane w czterech tomach pt. "Mężczyzną i niewiastą stworzył ich" stanowią wielowątkową refleksję nad tajemnicą bycia mężczyzną i kobietą, nad miłością, małżeństwem, rodzicielstwem i powoływaniem nowego życia. Powracają tu echa "Miłości i odpowiedzialności", choćby w przywoływaniu kategorii Prawa Daru.

Także kard. James F. Stafford, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Świeckich uważał zbiór tych katechez za bezprecedensową kartę w dziejach Kościoła, ale nie łudzi się, że nauki te zostaną natychmiast przyswojone: "Sądzę, że współczesny świat lepiej rozumie czy przyswaja nauczanie Ojca Świętego o prawach człowieka, zwłaszcza tych, które odwołują się do sprawiedliwości ekonomicznej i społecznej, niż rozumie jego nauczanie o znaczeniu ludzkiego ciała: to wielkie nauczanie rozpoczęte w roku 1979, a zakończone w 1984. Jest ono prawdopodobnie fundamentalne dla stosunku Kościoła do antropologii kobiety w nadchodzącym stuleciu, w miarę jak Kościół zaczyna pogłębiać swoje rozumienie istoty osoby ludzkiej jako mężczyzny i kobiety. Tak więc antropologia teologiczna Ojca Świętego jego nauczanie o istocie mężczyzny i kobiety nie jest rozumiane. A ono właśnie stanowi według mnie najistotniejszy wkład Jana Pawła II w antropologiczne podstawy Kościoła".

W trzecim roku wygłaszania katechez o mężczyźnie i kobiecie Papież ogłasza adhortację "Familaris consortio" - o zadaniach rodziny w świecie współczesnym. Zdaniem George'a Weigla, jest to ulubiona adhortacja Jana Pawła II. Dwadzieścia lat po "Miłości i odpowiedzialności" powstaje jeszcze bardziej wszechstronna analiza problemów, zagrożeń ale i szans współczesnej rodziny. Tym bardziej, że sytuacja rodziny wydaję się coraz bardziej zagrożona. Jan Paweł II zwraca uwagę na destrukcyjną w tym względzie rolę mediów, wzmagających egoizm i relatywizm. Papież przypomina czym jest małżeńska miłość i odpowiedzialne rodzicielstwo, mówi o odpowiedzialności matki i ojca a także dzieci względem rodziców. Przede wszystkim jednak, bez względu na nazwane zagrożenia, dokument jest wielką pochwałą instytucji rodziny, która ma do wypełnienia ogromne posłannictwo "w państwie ludzkim i Państwie Bożym".

Warto wspomnieć, że za pontyfikatu papieża Wojtyły miała miejsce pierwsza w dziejach Kościoła wspólna beatyfikacja pary małżeńskiej obyła się. 21 października 2001 r. wyniósł on na ołtarze Marię i Luigiego Beltrame Quattrocchi, którzy żyli na przełomie XIX i XX wieku. Jan Paweł II powiedział przy tej okazji, że „dochowali [owi małżonkowie –TK] wierności i rozwinęli cnoty w stopniu heroicznym jako małżonkowie i jako rodzice”. Troje spośród czworga ich dzieci - dwóch synów (obydwaj zakonnicy) i córka (konsekrowana osoba świecka) – doczekało beatyfikacji rodziców i było obecnych na rzymskich uroczystościach.