Nieznana historia Watykanu

Od dwóch tysięcy lat Watykan jest stolicą chrześcijaństwa i miejscem pielgrzymek wiernych z całego świata. O jego bogactwie kulturowym świadczą niesamowite zbiory sztuki i znakomicie zachowane zabytki architektury, a licząca dwa tysiące lat historia Watykanu jest pełna tajemnic. Opowiada o nich program dokumentalny „Watykan – stolica papieży” (premiera 7 lutego o 21:00 na kanale Polsat Viasat History). W programie eksperci na nowo odkrywają to wspaniałe starożytne miasto, a dzięki najnowocześniejszym technologiom mogą zrekonstruować dawno nieistniejące budowle i zabrać widzów w odległą podróż w czasie. Zapraszamy do zapoznania się z najważniejszymi kamieniami milowymi w historii Watykanu.

Narodziny Watykanu i pierwszy katolicki papież
Zanim Watykan stał się miastem, które dziś znamy, na wzgórzu watykańskim znajdował się cyrk rzymski i tor, na którym odbywały się wyścigi rydwanów i krwawe walki gladiatorów, w których ginęli niewolnicy. Ich ciała prawdopodobnie grzebano na pobliskiej nekropolii wraz z innymi przedstawicielami niższych klas społecznych. Miał tu także spocząć św. Piotr – pierwszy katolicki papież, który z rozkazu cesarza Nerona został poddany torturom oraz ukrzyżowany za próbę szerzenia chrześcijaństwa w Rzymie. Według zapisów historycznych, w IV w. n.e. w miejscu jego pochówku wzniesiono ufundowaną przez Konstantyna świątynię poświęconą apostołowi, która już wtedy stała się celem pielgrzymek wiernych. Dziś, według tradycji, w tym miejscu stoi bazylika św. Piotra. Chociaż niewiele wiadomo o dokładnym miejscu ostatniego spoczynku świętego, eksperci przy użyciu artefaktów z V w. wyłącznie na potrzeby filmu dokumentalnego „Watykan – stolica papieży”, zrekonstruowali cyfrowo komorę grobową pierwszego katolickiego papieża.

Od gróźb ze strony Konstantynopola do secesji od Rzymu
W VIII w. chrześcijaństwo dotarło aż na tereny Bliskiego Wschodu. W związku z rozprzestrzenianiem się nowej wiary, jeden z władców Cesarstwa Bizantyńskiego postanowił z Konstantynopola, który był bogatszym i silniejszym od Rzymu, uczynić centrum chrześcijańskiego świata. W odpowiedzi papież Leon III w roku 800 koronował Karola Wielkiego, króla Franków, na cesarza rzymskiego. Skutkowało to zerwaniem z Kościołem wschodnim. Rzym zdobył również kilku nowych wrogów, i to nie tylko poza murami miejskimi. Członkowie wielu wpływowych rodzin chcieli zasiąść na tronie św. Piotra, więc po długich namowach papież zdecydował się przenieść swoją siedzibę na wzgórze watykańskie, które w owych czasach znajdowało się poza granicami miasta. Jego nowa siedziba miała stanąć w sąsiedztwie bazyliki, wzniesionej w IV w. przez Konstantyna. Jednak pałac, który mógł pomieścić całą papieską świtę, został ukończony dopiero pod koniec XIII wieku. Dziś dawny budynek w dużej mierze zniknął z krajobrazu miasta, ale jego wciąż zachowane fragmenty pozwalają nie tylko na cyfrową rekonstrukcję budynku, ale także na odtworzenie zdobień ukazujących niezależnego od wpływu świeckich władców papieża.

Budowa bazyliki św. Piotra i malowidła w Kaplicy Sykstyńskiej
Kamień węgielny pod drugi co do wielkości kościół chrześcijański, bazylikę św. Piotra, położono 18 kwietnia 1506 roku. Jego budowę ukończono dopiero po 120 latach, w ciągu których wielokrotnie zmieniały się jej plany, a także architekci odpowiedzialni za ostateczny kształt świątyni. Juliusz II, który zlecił budowę bazyliki, nie miał pojęcia, że będzie to jedno z największych dzieł chrześcijańskiej architektury sakralnej. Wznoszenie kościoła nie odbyło się bez kłopotów. W kilka tygodni po położeniu fundamentów wystąpiły problemy z gruntem, które doprowadziły do poważnych zniszczeń w znajdującej się nieopodal Kaplicy Sykstyńskiej. W jej sklepieniu pojawiło się ogromne pęknięcie. Po dokonaniu potrzebnych napraw okazało się, że trzeba wykonać nowe malowidła. Pomimo złych stosunków z papieżem Juliuszem II zlecenie przyjął Michał Anioł, który był również jednym z architektów bazyliki. Przez cztery lata niestrudzenie pracował nad freskami przedstawiającymi najważniejsze postaci i wydarzenia ze Starego i Nowego Testamentu. Wielki artysta często spał w kaplicy i nigdy nie przestawał pracować, nawet gdy temperatura spadała niemal do zera. Rusztowania ukrywające nowe freski w Kaplicy Sykstyńskiej zostały zdjęte 31 października 1512 roku. Sklepienie z malowidłami Michała Anioła podziwiane jest po dziś dzień.

Podziwiany jest także cały Watykan, który dla ponad miliarda wiernych na całym świecie jest najważniejszym miejscem kultu religijnego. Na miejscu dawnego rzymskiego cyrku stoi teraz budowla będąca zarazem dziełem architektury sakralnej oraz muzeum sztuki, w którym znajdują się arcydzieła z ostatnich dwóch tysiącleci.

Dokument  „Watykan – stolica papieży” oferuje zupełnie nowe spojrzenie na to niesamowite miasto. Premiera 7 lutego o 21:00 na kanale Polsat Viasat History.