Sykstyna: Dotknięcie tajemnicy

Dzieło wielkiego artysty zainspirowało wielkiego papieża. Jan Paweł II środkową część swego „Tryptyku rzymskiego” zatytułował „Medytacje nad Księgą Rodzaju. Na progu Kaplicy Sykstyńskiej”. Sformułowanie „na progu” nie jest tylko literacką metaforą. Michał Anioł malował sklepienie w kaplicy właśnie w ten sposób, by mogło być ono oglądane przez człowieka stojącego w wejściu. Nawet postacie umieszczone dalej namalował odrobinę większe. Słowa „Tryptyku” są świadectwem nici porozumienia, która w tym niezwykłym miejscu połączyła tych dwóch żyjących w różnych epokach ludzi.

Musimy jednak pamiętać, że dekoracja Kaplicy Sykstyńskiej nie jest wyłącznym dziełem Michała Anioła. Nie tylko dlatego, że freski w niej tworzyli również inni wybitni artyści (Botticelli, Ghirlandaio, Rosselli, Perugino i Signorelli). Również dlatego, że tematy tych malowideł podsunęli im trzej papieże: Sykstus IV, Juliusz II i Paweł III. Z czasów tego pierwszego pochodzi obecna dekoracja ścian bocznych, z czasów drugiego – dekoracja sklepienia, a z czasów trzeciego – fresk ołtarzowy.

Sykstus IV: Sceny z życia Mojżesza i Chrystusa
Historia Kaplicy Sykstyńskiej sięga roku 1477. Wtedy właśnie papież Sykstus IV zaczął budowę nowej kaplicy w najstarszej części pałacu watykańskiego. Prace trwały sześć lat, uroczyste otwarcie nastąpiło 9 sierpnia 1483 roku. Sykstus IV, od którego imienia kaplica wzięła swą nazwę, chciał, by dekoracje przedstawiały chwałę Kościoła i papiestwa pokazaną poprzez sceny ze Starego i Nowego Testamentu.
Na lewej i prawej ścianie Sykstus IV kazał u góry umieścić portrety papieży – swych poprzedników. Poniżej znalazły się malowidła przedstawiające sceny biblijne. Z prawej strony są to sceny z życia Jezusa, a z lewej – Mojżesza. Ich namalowanie powierzono najwybitniejszym ówczesnym artystom. Niektóre z tych fresków pokazują wprost myśl Sykstusa IV.

Na przykład ustanowienie papiestwa ilustruje malowidło „Chrystus przekazujący klucze św. Piotrowi” pędzla Perugina. Inne nawiązują do głównego zamysłu Sykstusa IV poprzez aluzję lub metaforę. Wśród scen z życia Mojżesza znalazło się na przykład dzieło Sandro Botticellego „Ukaranie Koracha, Datana i Abirama”. Epizod ze Starego Testamentu pokazuje bunt trzech Żydów przeciwko władzy Mojżesza. Z tego, że Bóg stanął po stronie Mojżesza, którego sam postawił na czele narodu żydowskiego, można wysnuć analogię, że nie zgodzi się również na podważenie władzy papieża. Na ścianie ołtarzowej znajdowały się wtedy freski Perugina, przedstawiające dwie kolejne sceny z życia Chrystusa i Mojżesza oraz Wniebowzięcie Matki Bożej, a na sklepieniu było namalowane rozgwieżdżone niebo.