Azja: chrześcijański tygrys

Po Korei Południowej w 2014 oraz Sri Lance i Filipinach w 2015 – w dniach 26 listopada – 2 grudnia odwiedzi Mjanmę i Bangladesz. We współczesnym świecie nigdzie Kościół katolicki nie rozwija się tak dynamicznie jak w Azji, choć jego wierni stanowią tam zaledwie ok. 3 procent ludności.

Dla papieża z Argentyny największy kontynent świata, na którym mieszka 60 proc. ludności świata znajduje się na samym szczycie zainteresowania, gdyż mimo wielu ograniczeń i prześladowań Kościoły lokalne tego kontynentu, z jego różnorodnymi kulturami i modelami społecznymi, prezentują się jako niezwykle żywotne oraz dynamiczne i tam kształtuje się przyszłe oblicze Kościoła katolickiego. To przede wszystkim wyjaśnia, dlaczego papież Franciszek uznał Azję za jeden z priorytetów swojego pontyfikatu.

Innym powodem wydaje się być jego sympatia do zakonnych współbraci jezuitów, ich dziejowej roli w ewangelizacji „peryferii” świata a szczególnie do ks. Matteo Ricci, który przybył do Pekinu 400 lat temu i zaczął głosić Ewangelię w Państwie Środka. Słowa świętego o „przybyciu z dalekiego kraju” papież Bergoglio sparafrazował 13 marca 2013 r. w dniu wyboru na papieża gdy powiedział, że „bracia kardynałowie poszli znaleźć go prawie na końcu świata”.

Wreszcie za trzeci motyw papieskiej fascynacji Azją można by uznać pewnego rodzaju spełnienie marzeń młodego jezuity ks. Jorge Bergoglio, który pragnął zostać misjonarzem w Japonii. W ramach przygotowań do tej misji pochłaniał książki prowincjała jezuitów w Tokio, ks. Pedro Arrupe, późniejszego legendarnego przełożonego generalnego jezuitów.

„Kapitał” wiernych Kościoła katolickiego w Azji jest stosunkowo skromny: należy do niego zaledwie 142 mln ludzi, czyli tylko ok. 3 proc. ludności największego kontynentu świata, gdy w Afryce jest to 20 proc., Europie 40 proc. i w obu Amerykach 60 proc.

Spośród nich większość wierzących mieszka na Filipinach i w małym Timorze Wschodnim. W innych azjatyckich krajach katolicy i w ogóle chrześcijanie są nie tylko niewielką mniejszością, kroplą w morzu wyznawców jednej lub kilku innych religii: islamu, hinduizmu, buddyzmu, szintoizmu, konfucjanizmu.

Często są przedmiotem prześladowań politycznych i religijnych oraz dyskryminacji. Fundamentalistyczne bojówki w islamie, na przykład w Malezji, Indonezji, Pakistanie lub w Bangladeszu najchętniej chciałyby się ich pozbyć. Państwowe represje spotykają chrześcijan nie tylko w komunistycznych Chinach i Wietnamie, ale także w demokracjach takich jak Indie, gdzie radykalna Indyjska Partia Ludowa (BJP) dominuje w parlamencie. Nawet ze strony pokojowego z istoty buddyzmu spotyka chrześcijan przemoc, czego przykładem są Sri Lanka i Mjanma.

Chociaż chrześcijaństwo zrodziło się w Azji, a konkretnie na Bliskim Wschodzie i było obecne np. w Indiach już w IV wieku, to kontynent ten pozostaje najmniej chrześcijański a Kościół katolicki często jest nadal postrzegany jako dziedzictwo białych władców kolonialnych, a nawet jako europejska sekta. Taka opinia powstała również w skutek błędów w pracy misjonarzy, którzy często nie umiejętnie kierowali procesem inkulturacji w społeczeństwach buddyjskich lub konfucjańskich.

Z drugiej strony nigdzie Kościół nie rozwija się tak dynamicznie jak w Azji. Do czołówki należy Korea Południowa, gdzie jeszcze 50 lat temu katolicy stanowili zaledwie 1 proc. społeczeństwa a dzisiaj już 10,4 proc. (5,5 mln), a ich liczba stale wzrasta. Pod względem liczby katolików na azjatyckim kontynencie kraj ten znajduje się na trzecim miejscu po tradycyjnie katolickich Filipinach i Timorze Wschodnim. Na Filipinach Kościół katolicki jest największą wspólnotą tego wyznania w Azji, liczącą ponad 76 mln wiernych (na 97 mln mieszkańców). Tylko między 2012 i 2013 r. przybyło ich 6 mln, co oznacza przyrost o 8 proc. Podobnie w Timorze Wschodnim na ponad 1,2 mln ludności katolicy stanowią 96 proc. społeczeństwa.