Benedykt XVI: Początek katechez o św. Augustynie

Największy z łacińskich Ojców Kościoła urodził się w Tagaście, w północnoafrykańskiej rzymskiej prowincji Numidia, 13 listopada 354 roku. Jego ojciec Patrycjusz był poganinem, potem katechumenem. Matka Monika była gorliwą chrześcijanką. Młody Augustyn odszedł od wiary, którą wpajała mu matka. Później jednak, pod wpływem lektury „Hortensjusza” Cycerona, rozpoczął drogę poszukiwania prawdy.

Wpierw przyłączył się do manichejczyków, których wiara wydawała mu się bardziej rygorystyczna i racjonalna. Nie znalazłszy odpowiedzi na pytania, jakie sobie stawiał, odszedł od nich. W tym czasie żył w związku z pewną kobietą, która urodziła mu syna Adeodata. Następnie przenieśli się z Kartaginy do Rzymu, a potem do Mediolanu. Tu Augustyn spotkał biskupa Ambrożego, świetnego mówcę i pasterza. Słuchając jego mów, szybko przekonał się, że alegoryczna lektura Biblii i filozofia neoplatońska dają odpowiedzi na jego pytania. To doprowadziło go do nawrócenia na chrześcijaństwo. Mając 32 lata, przyjął chrzest z rąk Ambrożego. Zdecydował się powrócić do Afryki. W Hipponie założył wspólnotę o charakterze monastycznym, przyjął święcenia kapłańskie, a w końcu został biskupem tego miasta. Sprawując swoją posługę, kontynuował studium Pisma św. i filozofii. Napisał wiele dzieł o fundamentalnym znaczeniu dla rozwoju chrześcijańskiej teologii i filozofii. Zmarł 28 sierpnia 430 roku.

Benedykt XVI pozdrowił także polskich pielgrzymów. „Serdecznie pozdrawiam wszystkich Polaków. Życie św. Augustyna jest przykładem działania Bożej łaski, która zawiłe dzieje człowieka kieruje ku poznaniu ostatecznej Prawdy, ku zjednoczeniu z Chrystusem i ku posłudze Jego Kościołowi. Niech ta łaska przemienia naszą codzienność, aby znalazła swe spełnienie w szczęśliwej wieczności. Niech Bóg wam błogosławi!” – powiedział Benedykt XVI.

Poniżej publikujemy pełny tekst papieskiego przemówienia.

Oto polski tekst przemówienia papieskiego:

Drodzy bracia i siostry!
Po wielkich uroczystościach Bożego Narodzenia chciałbym powrócić do rozważań na temat Ojców Kościoła i mówić dziś o największym Ojcu Kościoła łacińskiego - świętym Augustynie: o tym wielkim świętym i doktorze Kościoła, człowieku pełnym namiętności i wiary, najwyższej inteligencji i niestrudzonej troski pasterskiej, wiedzą często, przynajmniej ze słyszenia nawet ci, którzy nie znają chrześcijaństwa czy nie mają z nim styczności, ponieważ pozostawił on głęboki ślad w życiu kulturalnym Zachodu i całego świata. Ze względu na swe wyjątkowe znaczenie św. Augustyn wywarł ogromny wpływ i można by rzec, że z jednej strony wszystkie drogi chrześcijańskiej literatury łacińskiej prowadzą do Hippony (dziś Annaby na wybrzeżu Algierii) - miejsca, gdzie był biskupem, z drugiej, że z tego miasta Afryki Rzymskiej, którego Augustyn był biskupem od 395 roku aż do śmierci w roku 430, rozchodzi się wiele dróg późniejszego chrześcijaństwa, jak i samej kultury zachodniej.

Rzadko kiedy cywilizacja znajdowała tak wielkiego ducha, który potrafił podejmować jej wartości i podnosić wpisane w nią bogactwo, wynajdując idee i formy, którymi mieli się karmić potomni, jak to podkreślił także Paweł VI: "Można powiedzieć, że cała myśl starożytności łączy się w jego dziele, z niego zaś biorą początek nurty myśli, które przenikają całą tradycję doktrynalną późniejszych stuleci" (AAS, 62, 1970, s. 426). Augustyn jest też Ojcem Kościoła, który pozostawił największą liczbę pism. Jego biograf Posydiusz mówi: wydawało się czymś niemożliwym, aby jeden człowiek mógł napisać tak wiele w ciągu swego życia. O tych rozlicznych dziełach mówić będziemy podczas przyszłych spotkań. Dzisiaj skupimy uwagę na jego życiu, które można odtworzyć z jego pism, a w szczególności z Wyznań (Confessiones), niezwykłej autobiografii duchowej, napisanej ku chwale Bożej, które są jego najsławniejszym dziełem. Słusznie więc właśnie "Wyznania" Augustyna, skupiające uwagę na sprawach wewnętrznych i psychologii, stanowią jedyny w swoim rodzaju przykład w literaturze zachodniej i nie tylko zachodniej, także tej niereligijnej aż do naszych czasów. To skupienie uwagi na życiu duchowym, na tajemnicy własnego ja, na tajemnicy Boga, który ukrywa się w owym ja, jest czymś niezwykłym, bezprecedensowym i pozostaje na zawsze, by tak rzec, duchowym "szczytem".