Teologiczny dialog katolicko-prawosławny w Rawennie

W spotkaniu uczestniczą oficjalni przedstawiciele obydwu stron, w tym różnych ośrodków prawosławnych. Jego współprzewodniczącymi są kard. Walter Kasper oraz metropolita Pergamonu, Ioannis, reprezentujący patriarchat ekumeniczny w Konstantynopolu. Wśród przedstawicieli strony katolickiej jest m. in. abp Alfons Nossol z Opola, a prawosławnej ordynariusz diecezji wrocławsko-szczecińskiej, abp Jeremiasz. Spotkanie trwać będzie do przyszłego poniedziałku, 15 października. O poruszanych w jego trakcie zagadnieniach mówi współsekretarz komisji, prał. Eleuterio Fortino.

Prał. Fortino: Kontynuujemy rozmowę rozpoczętą przed rokiem w Belgradzie na temat sformułowany następująco: „Konsekwencje eklezjologiczne i kanoniczne sakramentalnej natury Kościoła”. Chodzi o kwestię komunii kościelnej, soborowości i władzy. W Belgradzie w znacznej części przedyskutowano dokument oraz podjęto rozważania na temat soborowości i synodalności w Kościele na poziomie lokalnym i regionalnym. Aktualnie podjęto studia nad soborowością i władzą w Kościele na poziomie powszechnym. Pociąga to za sobą studium tematu soborów ekumenicznych jako władzy w Kościele powszechnym oraz roli Biskupa Rzymu we wspólnocie Kościołów.

RV: Jak zdaniem księdza prałata przebiega dialog katolicko-prawosławny? Czy istnieją jakieś szczególne punkty, stwarzające nadzieję na postęp?

Prał. Fortino: Mamy oczywiście nadzieję na podjęcie na obecnej sesji w sposób ogólny problemu władzy w Kościele na poziomie powszechnym, gdyż chodzi o postęp rozmowach. Najprawdopodobniej podczas obecnego posiedzenia nie zostanie wyczerpany temat roli Papieża w Kościele. Trzeba jednak rozważyć ewentualne wspólne uzgodnienia, w nawiązaniu do których można by dyskutować ten problem. Już w pochodzącym z roku 1988 dokumencie z Nowego Walaamu w Finlandii powiedziano, że temat prymatu w całym Kościele, a zwłaszcza prymatu Biskupa Rzymu można by podjąć w perspektywie komunii między Kościołami lokalnymi. Jeśli podążymy w tym kierunku, można mieć nadzieję na postępy we wzajemnym zrozumieniu oraz uzyskanych uzgodnieniach.

RV: Co robić, żeby katolicy i prawosławni lepiej się rozumieli?

Prał. Fortino: Nasz dialog wskazał na dwa aspekty: wymiar miłości oraz wymiar teologiczny, który jest właśnie zadaniem naszej komisji mieszanej. Dialog miłości rozwinął się bardzo korzystnie i stworzył warunki do postępów także w dialogu prawdy, w dialogu teologicznym. Obecnie w owym dialogu miłości uczestniczy wiele Kościołów lokalnych. Prasa donosi o inicjatywach zmierzających do nawiązania kontaktów przez diecezje katolickie i prawosławne oraz przez wydziały teologiczne obydwu wyznań. Ostatnio we wrześniu na greckiej wyspie Tinos odbyło się spotkanie Instytutu Duchowości Franciszkańskiej Papieskiego Uniwersytetu Antonianum oraz wydziału teologicznego Uniwersytetu Arystotelesa z Salonik. Do pogłębienia wzajemnych relacji mogą się też walnie przyczynić badania naukowe i działalność dydaktyczna prowadzone w specjalistycznych instytutach teologicznych katolickich i prawosławnych. Istnieją więc, jak to zostało wyrażone, braterskie relacje między Kościołami, także z udziałem protestantów, jak to miało miejsce podczas trzeciego Europejskiego Zgromadzenia Ekumenicznego w Sybinie. Było ponadto szereg innych inicjatyw tego typu zmierzających do zacieśnienia braterskich relacji i wzajemnej pomocy. W obrębie Papieskiej Rady do spraw Popierania Jedności Chrześcijan istnieje Katolicki Komitet Współpracy Kulturalnej z Kościołami Prawosławnymi, który funduje wyznawcom prawosławia stypendia dla studiów specjalistycznych na katolickich wydziałach teologicznych. Także i to służy lepszemu wzajemnemu zrozumieniu.

RV: Czy lepsze zrozumienie katolików i prawosławnych może też sprzyjać dialogowi z Kościołami protestanckimi?

Prał. Fortino: Kiedy otwarto dialog teologiczny katolicko-prawosławny w 1979 roku, gdy Jan Paweł II odwiedził Patriarchat Ekumeniczny i poinformowano o utworzeniu Komisji Mieszanej oraz podano nazwiska jej członków, wyrażono jednocześnie nadzieję, że dialog ten będzie sprzyjał także rozmowom prowadzonym przez Kościół katolicki z innymi Kościołami i wspólnotami kościelnymi. Miało to też ułatwić dialog poszczególnych Kościołów między sobą, w przypadkach, gdy nie był weń zaangażowany Kościół katolicki. Sądzę, że słusznie byłoby rozwijać wizję takiej jedności katolików i prawosławnych, która respektowałaby jedność w wierze, sakramentach i organizacji hierarchicznej. Wpłynęłoby to przynajmniej na wymogi, jakie się będzie stawiać we wszystkich innych rodzajach dialogu.