Watykan: Ad limina z Tunezji, Algerii, Libii i Maroka

W przeciwieństwie do krajów arabskich Bliskiego Wschodu w Maghrebie nie ma dziś rodzimych chrześcijan. Prawie wszyscy są przybyszami z różnych krajów świata, przebywającymi tam tylko czasowo - podkreśla przewodniczący Episkopatu Afryki Północnej, arcybiskup Rabatu Vincent Landel. Papież przyjął go 4 czerwca na audiencji prywatnej.

„Problemem naszych Kościołów lokalnych jest to, że co roku jedna piąta naszych wspólnot chrześcijańskich zmienia się. Rokrocznie w lipcu 20 proc. wiernych powraca do swoich krajów pochodzenia, a we wrześniu przybywa tylu samo nowych” – powiedział Radiu Watykańskiemu abp Landel. Jak podkreślił przewodniczący Episkopatu Afryki Północnej jest to Kościół bardzo młody, o średniej wieku ok. 35 lat. Znaczną większość stanowią studenci z krajów subsaharyjskich Czarnego Lądu. Nie ma jednak osób o kilka lat młodszych – w wieku, kiedy młodzież zastanawia się nad wyborem powołania kapłańskiego czy zakonnego. Brak zatem powołań z tego terenu.

"Tylko nieliczni księża są inkardynowani do tamtejszych diecezji. Większość to fideidoniści z diecezji europejskich, afrykańskich, azjatyckich czy amerykańskich albo zakonnicy. W dużym stopniu zależymy od ofiarności i zrozumienia ze strony Kościoła powszechnego. Jesteśmy bezinteresowną obecnością w świecie muzułmańskim – a to jest ważne” – powiedział abp Landel.

W Tunezji na 10 mln mieszkańców katolicy stanowią 0,2 proc. Jest ich 22 tys. To na terenie tego kraju znajdowała się starożytna Kartagina, której ruiny do dziś można oglądać koło Tunisu. Jako stolica rzymskiej prowincji Afryki Prokonsularnej była ona głównym ośrodkiem chrześcijaństwa żywo rozwijającego się tam aż do czasu podbojów arabskich. Biskupem Kartaginy był w III w. św. Cyprian. Hierarchię kościelną odnowiono tu w XIX w., gdy Tunezja była protektoratem francuskim. Kraj uzyskał w roku 1956 niepodległość i wówczas zmalała liczba katolików w związku z wyjazdem licznych obcokrajowców. W 1964 r. Tunezja – jako pierwszy kraj muzułmański – zawarła porozumienie ze Stolicą Apostolską, gwarantujące wolność kultu i swobodny dostęp duchownych. Kościół może prowadzić szkolnictwo, służbę zdrowia i pomoc społeczną. Ma jedną diecezję, 13 parafii, 43 księży i 160 zakonnic. Kraj odwiedził w 1996 r. Jan Paweł II.

W Algierii katolików jest tylko kilka tysięcy – 0,01 proc. 33-milionowej ludności. Kiedyś chrześcijaństwo było tam w rozkwicie. W 256 r. na synod do Kartaginy przybyło 15 biskupów z terenu dzisiejszej Algierii. W tym kraju, w Tagaście, urodził się i był biskupem Hippony, dzisiejszej Annaby, św. Augustyn. Pod panowaniem muzułmańskim ostatnie wspólnoty chrześcijańskie zanikły w XII w. W XIX w. pod francuskimi rządami kolonialnymi odnowiono w Algierii katolicką hierarchię. Gdy w roku 1962 kraj uzyskał niepodległość, prawie wszyscy katolicy wyjechali. Obecnie są tam 4 diecezje, 110 księży i 170 zakonnic.

Algierska konstytucja deklaruje wolność religijną. Biskupi i inni duchowni decydujący się na stały pobyt w tym kraju otrzymują obywatelstwo. W niedawnych latach islamscy fundamentaliści zamordowali wielu duchownych, w tym jednego biskupa. Ustawa wyznaniowa z 2006 r. przewiduje kary do 5 lat więzienia za próby nawracania muzułmanów na inną religię. 4 czerwca br. opublikowano dekret wykonawczy do wspomnianej ustawy. Wymaga on na sprawowanie kultu religijnego przez niemuzułmanów wcześniejszego zezwolenia lokalnych władz. Spontaniczne spotkania religijne poza miejscami kultu są w Algierii zabronione. Władze mogą odmówić zezwolenia, jeśli uznają to za zagrożenie porządku publicznego.

W Libii na blisko 6 mln mieszkańców katolików jest ponad 100 tys., co stanowi 1,84 proc. ludności. Przybysze z Libii wymienieni zostali w Dziejach Apostolskich wśród pierwszych słuchaczy apostołów w dniu Pięćdziesiątnicy. Ewangelia dotarła do gmin żydowskich Trypolisu. Później tamtejsi chrześcijanie mieli kontakty z Kartaginą i Egiptem. Po przybyciu muzułmanów kraj ulegał stopniowej islamizacji, która w XI w. była już zupełna. Od XVI w. rozpoczęto wysiłki misyjne. W pierwszej połowie XX w., za włoskich rządów kolonialnych, powstały 3 wikariaty apostolskie i jedna prefektura. W latach 70. prawie wszyscy Włosi musieli opuścić kraj i liczne kościoły zamknięto. Zawarte później porozumienie ze Stolicą Apostolską umożliwiło duszpasterstwo cudzoziemskich pracowników – w tym licznych Polaków, wśród których podjęli pracę polscy franciszkanie.

W Maroku na 30 mln ludności katolików jest ponad 20 tys., co stanowi tylko 0,07 proc. mieszkańców. W starożytności było tam obecne chrześcijaństwo, ale do XII w. kraj uległ pełnej islamizacji. Od XIII w. podejmowano wysiłki misyjne. Katolicką hierarchię kościelną ustanowiono w XX w. Dziś w dwóch marokańskich diecezjach jest ok. 50 księży, 50 zakonników i ponad 200 zakonnic. Kościół może prowadzić szkolnictwo. W roku 1985 kraj odwiedził Jan Paweł II.