Zrewidował Biblię hebrajską

Profesor Cohen, obecnie 84-letni, zidentyfikował 1500 niedokładności w tekstach hebrajskich, porównując tysiące średniowiecznych rękopisów. Jego gruntowna rewizja Biblii hebrajskiej jest - jak pisze agencja AP - pierwszym od 500 lat takim przedsięwzięciem.

Według żydowskiego prawa zwój Tory może być uznany za nieważny, jeśli choćby jedna litera była nieprawidłowa lub w złym miejscu. Zachowaniu skrupulatnej wierności przekazu służyła notacja systemem znaków diakrytycznych - najróżniejszych kombinacji kropeczek i kreseczek, wspomagających podstawowe litery alfabetu hebrajskiego - stworzona w średniowieczu przez masoretów (żydowskich kopistów Tory). Możliwe błędy w stosowanym przez nich zapisie nie mają jednak wpływu na treść i znaczenie biblijnych historii.

Poprzednikiem Cohena, który podjął się takiego zadania, był masoreta Jakub ben Chaim, który w latach 1524-25 opublikował w Wenecji "Mikraot Gedolot" ("Wielkie odczytania") nazywane też "Biblią rabiniczną" - podstawowy zbiór najważniejszych komentarzy do Tory z kilkunastu wieków. Na kilka wieków "Mikraot Gedolot" stało się podstawowym źródłem dla żydów studiujących swoje pisma święte.

Ponieważ jednak rękopisy i komentarze, na których swoje dzieło oparł ben Chaim, nie należały do najlepszych, także do opracowanych przezeń tekstów wkradły się nieścisłości, które narastały w następnych wydaniach.

Celem Cohena było opracowanie wersji do celów indywidualnej lektury, a nie do celów kultowych i naukowych. Podkreśla on, że żydowskie wersje od redakcji chrześcijańskich i samarytańskich (samarytanie to odłam judaizmu) odróżnia jednolitość i skrupulatna dokładność.

W swojej pracy oparł się on głównie na zdygitalizowanym Kodeksie z Aleppo - najstarszym kompletnym tekście Biblii hebrajskiej z X wieku. Kodeks ten, nazywany również Keterem (hebr. korona), przechowywany w Wielkiej Synagodze w Aleppo dla Ben Chaima był niedostępny.

Większa część Kodeksu z Aleppo znalazła się w Izraelu, dokąd przeszmuglowano go w latach 50. ubiegłego wieku, po spaleniu w 1947 roku synagogi przez syryjski tłum.

Ponieważ blisko 200 stron tego kodeksu jednak brakuje, Cohen musiał posiłkować się innymi źródłami, m.in. Kodeksem Leningradzkim z XI wieku, uznawanym za drugą w kolejności podstawę wiernego tekstu Biblii hebrajskiej, oraz komentarzami, głównie z XI wieku, niedostępnych dla ben Chaima.

Nad naukową edycją Biblii hebrajskiej prowadzone są prace w ramach Biblijnego Projektu Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Wersja opracowana przez Cohena przeznaczona jest dla szerokiego odbiorcy, ponieważ nie zawiera aparatu krytycznego.

Dlatego Rafael Zer, koordynator wydania przygotowanego przez Cohena nazywa je "quasi-naukowym". Uważa, że chociaż Cohen udostępnia odbiorcy dokładny tekst biblijny, "dzieje się to kosztem absolutnej dokładności i wymagań stawianych wydaniu absolutnie naukowemu".

Przy pomocy swego syna Szmula, programisty komputerowego, Cohen umieścił również w sieci wersję elektroniczną Tory i spodziewa się, że stanie się ona podstawowym źródłem dla uczniów w izraelskim systemie edukacji. Jest dumny szczególnie z wyszukiwarki, która pozwala nawet nowicjuszom na łatwe przeszukiwanie tekstu. Nazwał komputeryzację "trzecią rewolucją", ważną dla żydowskich pism, jaka nastąpiła po epoce zwojów poprzez oprawne księgi i wynalezieniu prasy drukarskiej.