Pandemia pokrzyżowała uroczystości 100. rocznicy urodzin św. Jana Pawła II, które musiały zostać ograniczone zarówno w treści, jak i formie. W tym kontekście warto zauważyć edycję szkiców na temat wpływu tego pontyfikatu na Europę Środkowo-Wschodnią. Publikacja ukazała się w języku włoskim i w tłumaczeniu nosi tytuł: „Krew z twojej krwi, kości z twoich kości. Pontyfikat Jana Pawła II (1978–2005) a Kościoły Europy Środkowo-Wschodniej. W 100. rocznicę urodzin Karola Wojtyły”. Jej redaktorem jest ks. prof. Jan Mikrut z Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego w Rzymie. Wstęp napisał kard. Stanisław Dziwisz.

W dwóch tomach opublikowanych zostało 37 tekstów na temat Europy Środkowo-Wschodniej oraz 15 szkiców o różnych aspektach pontyfikatu Jana Pawła II dla Polski. Są poświęcone sytuacji Kościoła w Albanii, Austrii, Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Polsce, Rumunii, NRD i na Węgrzech. W książce nie ma tekstów o Związku Sowieckim, gdyż ta problematyka jest treścią odrębnego tomu studiów, niedawno wydanego także pod redakcją ks. prof. Jana Mikruta.

Znaczenie tych studiów jest oczywiste, gdyż pontyfikat Jana Pawła II oznaczał dla Europy Środkowo-Wschodniej nowe impulsy, które doprowadziły do upadku tam komunizmu w 1989 r. Rola Kościoła katolickiego, czy szerzej chrześcijaństwa, była w nich istotna i o tym m.in. traktuje omawiana pozycja. Książka pokazuje, z jak wielką intuicją Jan Paweł II działał w tym rejonie Europy, uwzględniając zarówno lokalną specyfikę, jak i odwołując się do generalnej zasady wolności sumienia. Negocjował z władzami, ale jednocześnie upominał się o podstawowe prawa ludzi wierzących, starając się wspierać wszelkie inicjatywy wolnościowe na tym obszarze. Wszędzie tam pierwszy w dziejach słowiański pontyfikat spotykał się z wielkim rezonansem. Nie tylko ludziom wierzącym dawał nadzieję na zmiany, które nadeszły.

Dla dalszych badań nad wpływem Jana Pawła II na losy narodów żyjących w krajach komunistycznych omawiana publikacja jest ważnym punktem odniesienia. Poszerza zakres tematów oraz wskazuje na wiele ważnych tropów, umykających czasami uwadze, gdy koncentrujemy się nad sytuacją w jednym tylko kraju.

Andrzej Grajewski