Śląska misja nuncjusza

Andrzej Grajewski

GN 26/2020 |

publikacja 25.06.2020 00:00

Sto lat temu nuncjusz Ratti przyjechał na Górny Śląsk, aby jako papieski komisarz nadzorować życie religijne podczas plebiscytu. Misja okazała się trudniejsza, niż mógł przypuszczać.

Nuncjusz apostolski w Polsce  w latach 1919–1921 abp Achille Ratti z marszałkiem Józefem Piłsudskim. PIOTR MECIK / FORUM Nuncjusz apostolski w Polsce w latach 1919–1921 abp Achille Ratti z marszałkiem Józefem Piłsudskim.

W czerwcu 1920 r. Opole przeżywało niezwykłe dni. 8 czerwca przyjechał tu nuncjusz apostolski w Warszawie abp Achille Ratti jako papieski komisarz dla terenów plebiscytowych. Polacy oczekiwali na jego przyjazd z nadziejami, Niemcy z rezerwą. Fakt, że reprezentował Stolicę Apostolską w Warszawie, budził u nich obawę, czy będzie bezstronnie oceniał wydarzenia na Górnym Śląsku. On sam wiedział, że musi uważać na każde słowo i gest. Zwracano mu na to uwagę w instrukcjach, jakie przed wyruszeniem na Śląsk otrzymał z Sekretariatu Stanu Stolicy Apostolskiej. Już wiosną 1920 r. odwiedzał tereny plebiscytowe na Górnym Śląsku oraz przebywał we Wrocławiu, gdzie spotkał się z biskupem wrocławskim kard. Adolfem Bertramem. W Opolu zatrzymał się do 20 czerwca na probostwie parafii Świętego Krzyża u ks. Józefa Kubisa, Ślązaka, uchodzącego za zwolennika opcji niemieckiej. Wzbudziło to niepokój polskich działaczy. Uzasadniając ten wybór, w raporcie dla sekretarza stanu kard. Pietro Gasparriego abp Ratti napisał, że chodziło mu o zrównoważenie wrażenia, że jego misja będzie jednostronnie sprzyjać polskiej stronie.

Rozstrzygnąć ma plebiscyt

Zapisana w traktacie wersalskim w czerwcu 1919 r. decyzja o zorganizowaniu na Górnym Śląsku plebiscytu była próbą znalezienia kompromisowego rozwiązania polsko-niemieckiego sporu o to terytorium. Porządku w trakcie przygotowań do niego pilnowały wojska francuskie, angielskie i włoskie, a nadzór cywilny sprawowała Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa z siedzibą w Opolu. Obie strony powołały swoje komisariaty plebiscytowe. Polskim w Bytomiu kierował Wojciech Korfanty, niemieckim w Katowicach – Kurtes-Urbanek.

Dostępne jest 20% treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.