Audiencja ogólna: Katecheza o Triduum Sacrum

Radio Watykańskie/a.

publikacja 19.03.2008 21:51

tym, że zło nie ma ostatniego słowa w dziejach świata, Papież przypomniał w głównej katechezie. Poświęcił ją tajemnicy Triduum Paschalnego. Benedykt XVI wskazał, że dzięki liturgii historyczne wydarzenie Męki, Śmierci i Zmartwychwstania stale się uobecnia tak, że rzeczywiście możemy mieć udział w owocach zbawienia.

Oto streszczenie papieskiego rozważania po polsku:

„W dzisiejszej katechezie Ojciec Święty wprowadza nas w tajemnice. W tych dniach będziemy przeżywać Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Już jutro uroczyście będziemy wspominać Ostatnią Wieczerzę, podczas której Pan Jezus ustanowił sakramenty Eucharystii i ministerialnego kapłaństwa oraz przekazał nam wszystkim nowe przykazanie braterskiej miłości. Wielki Piątek przypomni nam tajemnice męki i śmierci Zbawiciela. Liturgia nie przewiduje w tym dniu sprawowania Mszy św. Wspólnota chrześcijańska gromadzi się, aby medytować nad tajemnicą grzechu i odkupieńczego cierpienia, jakie Syn Boży przyjął z miłości do nas. Wielką Sobotę charakteryzuje głębokie milczenie, jakie towarzyszy tajemnicy grobu Pańskiego i oczekiwaniu na Zmartwychwstanie. W liturgii poprzedzi je Wigilia Paschalna, podczas której Kościół uroczyście przypomina staro- i nowotestamentalne wydarzenia ukazujące, jak Bóg dochowuje wierności swej obietnicy. Tę wieczorną liturgię zamyka radosne wspomnienie poranka Zmartwychwstania. Warto pamiętać, że właśnie dzięki liturgii te historyczne wydarzenia z przeszłości są stale uobecniane, tak, że rzeczywiście możemy mieć udział w owocach zbawienia”.

Benedykt XVI podkreślił, że tajemnica paschalna wzywa do pogłębienia wiary i skonkretyzowania naszego bycia chrześcijanami. Papież przypomniał, że to, co przeżywamy w tych dniach, to nie tylko historia, ale codzienność.

„Pamiętajmy w modlitwach o dramatycznych wydarzeniach, jakie dotykają naszych braci w wielu zakątkach świata – powiedział Ojciec Święty. – Wiemy, że nienawiść i podziały nigdy nie mają ostatniego słowa w dziejach świata. Te dni pobudzają w nas na nowo wielką nadzieję. Ukrzyżowany i Zmartwychwstały Chrystus zwyciężył świat. Miłość jest silniejsza od nienawiści. Miłość zwyciężyła i musimy uczestniczyć w jej zwycięstwie. Powinniśmy od niego zacząć i w komunii z Chrystusem budować świat na bazie pokoju, sprawiedliwości i miłości”.

Specjalne słowa pozdrowień Benedykt XVI skierował do Polaków:

„Pozdrawiam pielgrzymów z Polski. Wchodzimy w święte Triduum Paschalne. Będziemy na nowo przeżywać centralne wydarzenie historii zbawienia: Mękę, Śmierć i Zmartwychwstanie naszego Pana. Niech te dni obudzą w nas nadzieję – Chrystus umarł i zmartwychwstał. On zwyciężył świat. Błogosławionych świąt!”

Publikujemy cały tekst nauczania papieskiego:

Drodzy bracia i siostry,
dotarliśmy do wigilii Triduum Paschalnego. Najbliższe trzy dni nazywane są powszechnie „wielkimi”, ponieważ pozwalają nam przeżywać na nowo centralne wydarzenie naszego Odkupienia; prowadzą nas bowiem do samej istoty wiary chrześcijańskiej: męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Są to dni, które moglibyśmy uznać za jeden dzień: stanowią one serce i sedno całego roku liturgicznego, jak również życia Kościoła. Na zakończenie drogi wielkopostnej my także przygotowujemy się, by wejść w ten sam klimat, który Jezus przeżywał wówczas w Jerozolimie. Chcemy obudzić w sobie żywe wspomnienie cierpień, jakie Pan znosił za nas i przygotować się do obchodzenia z radością w najbliższą niedzielę „prawdziwej Paschy, którą Krew Chrystusa okryła chwałą, Paschy, w którą Kościół obchodzi Święto, będące początkiem wszystkich świąt”, jak mówi Prefacja na dzień Wielkanocy w obrzędzie ambrozjańskim.

Jutro, w Wielki Czwartek, Kościół wspomina Ostatnią Wieczerzę, podczas której Pan w wigilię swej męki i śmierci ustanowił Sakrament Eucharystii i Kapłaństwa służebnego. W tę samą noc Jezus pozostawił nam przykazanie nowe, „mandatum novum” – przykazanie miłości braterskiej. Przed wkroczeniem w Triduum Sacrum, ale już w ścisłym związku z nim, odbędzie się jutro rano w każdej wspólnocie diecezjalnej Msza św. Krzyżma, podczas której biskup i kapłani diecezjalnego prezbiterium odnawiają obietnice święceń. Poświęcone też zostają oleje do sprawowania Sakramentów: olej katechumenów, olej chorych i krzyżmo święte. Jest to wyjątkowo ważna chwila w życiu każdej wspólnoty diecezjalnej, która gromadząc się wokół swego Pasterza, umacnia swą jedność i swą wierność Chrystusowi, jedynemu Najwyższemu i Wiecznemu Kapłanowi. Wieczorem, podczas Mszy in Cena Domini, wspomina się Ostatnią Wieczerzę, kiedy Chrystus dał się nam wszystkim jako pokarm zbawienia, jako lekarstwo na nieśmiertelność: jest to tajemnica Eucharystii, źródła i szczytu chrześcijańskiego życia. W tym sakramencie zbawienia Pan ofiarował i urzeczywistnił dla tych wszystkich, którzy wierzą w Niego, najgłębszą z możliwych jedność między naszym a swoim życiem. W tym jakże wymownym i pełnym pokory geście obmycia nóg zostaliśmy wezwani do pamiętania o tym, jak wiele Pan uczynił swoim Apostołom: umywając im nogi, ogłosił w sposób konkretny prymat miłości, miłości, która staje się służbą aż po dar z samego siebie, uprzedzając nawet tym samym najwyższą ofiarę z własnego życia, którą złoży dzień później na Kalwarii. Zgodnie z piękną tradycją wierni kończą Wielki Czwartek czuwaniem modlitewnym i adoracją eucharystyczną, aby w sposób jeszcze bardziej intymny przeżyć konanie Jezusa w Getsemani.

Wielki Piątek to dzień wspomnienia męki, ukrzyżowania i śmierci Jezusa. W tym dniu liturgia Kościoła nie przewiduje sprawowania Mszy św., ale wspólnota chrześcijańska gromadzi się, by rozważać wielką tajemnicę zła i grzechu, które gnębią ludzkość, aby w świetle Słowa Bożego i za pomocą wzruszających gestów liturgicznych przypomnieć sobie cierpienia Pana, które odpokutowują to zło. Po wysłuchaniu opowieści o męce Chrystusa wspólnota modli się o wszystkie potrzeby Kościoła i świata, wielbi Krzyż i przystępuje do Eucharystii, spożywając hostie przechowane z Mszy in Cena Domini z poprzedniego dnia.

Kolejnym wezwaniem do rozważania męki i śmierci Odkupiciela oraz wyrazem miłości i udziału wiernych w cierpieniach Chrystusa są rozliczne przejawy pobożności ludowej, procesje i przedstawienia sakralne, które mają na celu coraz głębsze odciśnięcie w sercach wiernych uczuć prawdziwego uczestnictwa w odkupieńczej ofierze Chrystusa. Wyróżnia się spośród nich Droga Krzyżowa – pobożne nabożeństwo, które w ciągu lat wzbogaciło się o rozliczne formy duchowe i artystyczne, związane z wrażliwością rozmaitych kultur. I tak powstały w wielu krajach sanktuaria zwane „Kalwariami”, do których dochodzi się stromą drogą, przywołującą bolesny szlak Męki, pozwalającą wiernym mieć udział we wspinaniu się Pana na Górę Krzyża, Górę Miłości aż do końca.

Wielką Sobotę cechuje głęboka cisza. Kościoły są ogołocone i nie przewiduje się szczególnej liturgii. Oczekując wielkiego wydarzenia Zmartwychwstania, wierni trwają wraz z Maryją na modlitwie i medytacji. Istotnie potrzebny jest dzień ciszy, aby zastanawiać się nad rzeczywistością ludzkiego życia, nad siłami zła i wielką siłą dobra, płynącą z Męki i Zmartwychwstania Pańskiego. Wielką wagę przywiązuje się w tym dniu do przystępowania do sakramentu pojednania – niezbędnej drogi dla oczyszczenia serca i przygotowania się do celebrowania Wielkanocy w duchu wewnętrznej odnowy. Przynajmniej raz do roku potrzebujemy tego wewnętrznego oczyszczenia tej odnowy nas samych. Owa sobota ciszy, medytacji, przebaczenia i pojednania przechodzi w Wigilię Paschalną, która wprowadza najważniejszą niedzielę w historii, niedzielę Paschy Chrystusa. Kościół czuwa obok pobłogosławionego nowego ognia i rozważa wielką obietnicę, zawartą w Starym i Nowym Testamencie, ostatecznego wyzwolenia z dawnej niewoli grzechu i śmierci. W ciemnościach nocy zapalony zostaje od nowego ognia paschał – symbol Chrystusa, który powstaje w chwale. Chrystus – światło ludzkości rozprasza ciemności serca i ducha oraz rozświetla każdego człowieka przychodzącego na świat. Obok paschału rozlega się w Kościele wielkie orędzie paschalne: Chrystus prawdziwie zmartwychwstał, śmierć nie ma już nad Nim żadnej mocy. Swoją śmiercią pokonał On na zawsze zło i uczynił wszystkim ludziom dar z życia samego Boga. Zgodnie z prastarą tradycją w czasie Wigilii Paschalnej katechumeni otrzymują Chrzest dla podkreślenia uczestnictwa chrześcijan w tajemnicy śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Z promieniującej nocy Paschy radość, światłość i pokój Chrystusa rozprzestrzeniają się na życie wiernych wszystkich wspólnot chrześcijańskich i docierają do wszystkich punktów przestrzeni i czasu.

Drodzy bracia i siostry, w tych szczególnych dniach ukierunkowujemy zdecydowanie życie, aby w sposób wielkoduszny i z przekonaniem przylgnąć do planów Ojca niebieskiego; odnawiamy nasze „tak” wobec woli Boga, jak uczynił to Jezus przez ofiarę krzyża. Sugestywne obrzędy Wielkiego Czwartku i Wielkiego Piątku, bogate w modlitwę milczenie Wielkiej Soboty oraz uroczysta Wigilia Paschalna umożliwiają nam pogłębienie sensu i wartości naszego chrześcijańskiego powołania, które wypływa z tajemnicy paschalnej i skonkretyzowania go w wiernym naśladowaniu Chrystusa we wszystkich okolicznościach, jak On to uczynił, aż po wielkoduszny dar z naszego życia.

Wspominanie tajemnic Chrystusa oznacza także głębokie przeżywanie i solidarne przylgnięcie do historii dnia dzisiejszego, w przekonaniu, że to, co celebrujemy, jest rzeczywistością żywą i aktualną. Zanośmy więc w naszej modlitwie dramatyzm faktów i sytuacji, jakie trapią tylu naszych braci we wszystkich stronach świata. Wiemy, że ostatnie słowo w wydarzeniach historii nigdy nie należy do nienawiści, podziałów, przemocy. Obecne dni ożywiają w nas wielką nadzieję: Chrystus ukrzyżowany zmartwychwstał i zwyciężył świat. Miłość jest silniejsza od nienawiści, zwyciężyła i musimy przyłączyć się do tego zwycięstwa miłości. Musimy zatem wyruszyć znów od Chrystusa i działać w jedności z Nim na rzecz świata opartego na pokoju, sprawiedliwości i miłości. W tym zadaniu, które dotyczy nas wszystkich, pozwólmy się prowadzić Maryi, która towarzyszyła Synowi Bożemu na drodze męki i krzyża i dzięki sile wiary uczestniczyła w realizacji Jego zbawczego planu. Z tymi uczuciami składam już teraz najserdeczniejsze życzenia radosnej i świętej Paschy wam wszystkim, waszym najbliższym i waszym wspólnotom.