Watykaniści zwracają uwagę na to, że dymisja 67-letniego Wielkiego Mistrza jest wydarzeniem niecodziennym i nieoczekiwanym. Funkcja ta jest bowiem dożywotnia. "Papież poprosił go, aby ustąpił i on się zgodził" - potwierdził rzecznik Zakonu.

Od grudnia trwa ostry konflikt w Zakonie i w relacjach z Watykanem, którego bezpośrednim powodem było zdymisjonowanie Wielkiego Kanclerza Albrechta Freiherra von Boeselagera. Zarzucono mu działania niegodne z wewnętrzną linią. Dotyczyło to przede wszystkim jego rzekomej zgody na dystrybucję prezerwatyw w krajach Afryki i Azji przez organizację współpracującą z Zakonem Szpitalników. Niemiecki baron tłumaczył zaś, że nic nie wiedział o tej inicjatywie. Nie zaakceptował też swej dymisji i zwrócił się o pomoc do Watykanu.

W związku z wewnętrznym kryzysem, do jakiego doszło na tym tle, papież Franciszek pod koniec grudnia powołał komisję do wyjaśnienia okoliczności zmiany personalnej, którą kontestowała część członków Zakonu. Jego kierownictwo nie chciało współpracować z papieską komisją i kwestionowało jej legalność argumentując, że Zakon jest całkowicie suwerenny.

Innym ważnym aspektem tego sporu jest to, że patronem Zakonu Maltańskiego jest konserwatywny amerykański kardynał Raymond Leo Burke, który otwarcie krytykuje papieża Franciszka za zamęt, jaki jego zdaniem wywołał, treścią postsynodalnej adhortacji apostolskiej "Amoris laetitia", głównie w części dotyczącej kwestii osób rozwiedzionych w nowych związkach. Kardynał Burke gorąco popierał dymisję Wielkiego Kanclerza - ujawniły media.

Według zapowiedzi urodzony w Wielkiej Brytanii Wielki Mistrz Matthew Festing ma złożyć oficjalnie dymisję w najbliższym czasie na forum Rady Zakonu. Festing odwołał zapowiedzianą na środę wizytę na terenach zniszczonych przez trzęsienie ziemi w środkowych Włoszech. Portal Vatican Insider stawia tezę, że w Zakonie trwa starcie między frakcją brytyjską a niemiecką.