Najogólniej rzecz ujmując, miłosierdzie to miłość okazywana komuś mniejszemu ode mnie. Dobroczynne pochylenie się silniejszego nad słabszym. W relacjach międzyludzkich miłosierdzie kojarzy się nam słusznie z działalnością charytatywną, pomaganiem ubogim, poszkodowanym, chorym, ofiarom przemocy itd. Objawienia św. siostry Faustyny zwróciły uwagę świata na miłosierdzie samego Boga. Chodzi o Bożą aktywność względem nas. A konkretniej o Jego miłosierną miłość, która objęła nas poprzez Jezusa Chrystusa. Jan Paweł II nie tylko doprowadził do przekazania światu orędzia Miłosierdzia, które usłyszała siostra Faustyna, ale wyniósł ją na ołtarze i ustanowił Święto Miłosierdzia. On sam był apostołem Bożego Miłosierdzia. Drugą swoją encyklikę, ogłoszoną 30 października 1980 r., poświęcił w całości Bogu „bogatemu w miłosierdzie”. Zawarł w niej nauczanie, które było inspirowane „Dzienniczkiem”, ale było także owocem jego przemyśleń dotyczących ojcostwa Boga i ojcostwa w ogóle. Encyklika „Dives in misericordia” być może najbardziej ze wszystkich ukazała jego duszę duszpasterza. Warto przypomnieć jej główne przesłanie. Potrzebujemy nie tylko kultu Miłosierdzia Bożego, ale i katechezy na jego temat. Z głębszego zrozumienia miłosierdzia płyną wdzięczność i pragnienie wielbienia Boga za ten dar.

Jezus – wcielone miłosierdzie Boga

W pierwszej encyklice „Redemptor hominis” Jan Paweł II pisał, że człowiek jest drogą Kościoła. Akcentował w niej to, że Jezus Chrystus objawił nam najgłębszą prawdę o człowieku, o jego godności, wielkości i ostatecznym powołaniu. W drugiej encyklice papież przypomniał, że Jezus objawił nam oblicze Boga Ojca. Pierwszy tekst był antropocentryczny, drugi teocentryczny. Papież podkreśla, że tych dwóch aspektów nie powinno się przeciwstawiać. Przeciwnie, Kościół, patrząc na Chrystusa, szuka zawsze jedności tego, co ludzkie, i tego, co boskie. „Kto Mnie widzi, widzi i Ojca” (J 14,9) – te słowa Pana przypominają, że Bóg stał się widzialny przez Chrystusa i w Chrystusie, przez Jego czyny i słowa, a najbardziej przez krzyż i zmartwychwstanie. Jakie oblicze Boga zobaczyliśmy w Chrystusie? Jan Paweł II odpowiada: to twarz Boga miłosiernego. Chrystus nie tylko mówi o miłosierdziu Bożym, „tłumaczy je przez porównania i przypowieści, ale nade wszystko sam je wciela i uosabia. Poniekąd On sam jest miłosierdziem”. Jan Paweł II wskazuje, że miłosierdzie to nic innego jak najbardziej szlachetna forma miłości. „Jezus całą swoją działalnością objawiał, że w świecie, w którym żyjemy, obecna jest miłość.