Spotkanie prowadzi dziekan kolegium kardynalskiego kardynał Angelo Sodano. Uczestniczy w nim także kamerling Kościoła kardynał Tarcisio Bertone.

W kongregacji udział biorą zarówno kardynałowie elektorzy, jak i ci, którzy z powodu ukończenia 80 lat nie będą uczestniczyć w konklawe. Kongregacje te nazywają się przygotowawczymi, ponieważ poprzedzają wybór nowego papieża.

Spotkania odbywać się będą codziennie, po to, by - jak głosi konstytucja apostolska "Universi dominici gregis" - "pozwolić poszczególnym kardynałom wyrazić zdanie na temat nasuwających się problemów, prosić o wyjaśnienia w przypadkach wątpliwości oraz podać propozycje".

Inauguracyjną kongregację otworzyło złożenie przysięgi przez wszystkich obecnych jej uczestników. Kardynałowie zobowiązali się przestrzegać zawartych w konstytucji przepisów oraz dochować tajemnicy w sprawach mających związek z przygotowywanym wyborem papieża i innymi poufnymi kwestiami.

Oprócz wielu kwestii organizacyjnych, dotyczących funkcjonowania Kościoła i Watykanu w czasie wakatu, najważniejszym zadaniem kardynałów jest wyznaczenie terminu rozpoczęcia konklawe. Kiedy zostanie ogłoszona decyzja w tej sprawie, jeszcze nie wiadomo. Nieoficjalnie jako możliwy termin inauguracji wyboru papieża podawana jest data 11 marca.

Jednak wielu kardynałów wyraziło w ostatnich dniach opinię, że ich dyskusje mogą trwać długo ze względu na ogrom problemów, przed jakimi stanął Kościół po abdykacji Benedykta XVI. Głównymi wyzwaniami są - jak podkreślają watykaniści - konieczność przeprowadzenia reformy Kurii Rzymskiej, osłabionej w rezultacie ujawnionych w minionym roku wewnętrznych walk o władzę oraz pogłębiający się kryzys Kościoła.

Zadaniem kardynałów będzie też nakreślenie portretu przyszłego papieża, który byłby zdolny uporać się z tymi kwestiami.

W czasie wakatu odbywać się będą dwa rodzaje kongregacji kardynałów: ogólne, to znaczy obowiązkowe dla całego Kolegium, poświęcone najważniejszym kwestiom, i tzw. partykularne. W skład kongregacji partykularnej wchodzą kardynał kamerling i trzech purpuratów, wylosowanych spośród elektorów. Praca tych trzech kardynałów, nazywanych asystentami, ustaje po trzech dniach, a ich miejsce zajmują następni, wyłonieni zawsze w drodze losowania. W czasie obrad tego gremium podejmowane są decyzje w bieżących sprawach o mniejszym znaczeniu.