W porównaniu z poprzednim rokiem liczba osób odwiedzających sanktuarium wzrosła o 100 tys. Najliczniejsze rzesze wiernych tradycyjnie zgromadziły pielgrzymki Rodziny Radia Maryja, Odnowy w Duchu Świętym, rolników, a także Pielgrzymka Ludzi Pracy i anonimowych alkoholików. W mijającym roku po raz pierwszy zorganizowano pielgrzymki dziennikarzy i członków Związku Strzeleckiego.

W 2012 r. do Częstochowy przybyło 278 pieszych pielgrzymek. Uczestniczyło w nich 140 tys. 956 osób. Sanktuarium odwiedzili pielgrzymi i turyści z 74 krajów świata. Przedstawiciele Jasnogórskiego Centrum Informacji oprowadzali zagraniczne grupy komunikując się z obcokrajowcami w 11 językach.

Oprócz polskich kardynałów, arcybiskupów i biskupów, na Jasną Górę przybyło 42 hierarchów z 24 państw świata, m.in. z: Białorusi, Indii, Zambii, Republiki Południowej Afryki i Stanów Zjednoczonych. Częstochowskie sanktuarium odwiedzili m.in.: kard. Angelo Scola, metropolita Mediolanu; abp Rino Fisichella, przewodniczący Papieskiej Rady do spraw Krzewienia Nowej Ewangelizacji; bp Bruno Musaro, nuncjusz apostolski na Kubie oraz abp Jan Pawłowski, nuncjusz apostolski w Kongu i Gabonie.

Przedstawiciele Biura Prasowego Jasnej Góry policzyli, że w całym roku duchowni na Jasnej Górze wygłosili 6430 kazań, homilii i Apeli Jasnogórskich i rozdzielili prawie 1,9 mln komunii. Sakrament małżeństwa zawarły 42 pary, ochrzczono 50 dzieci.

Z pomocy finansowej, a także w postaci żywności i odzieży, udzielanej przez Ośrodek Pomocy Charytatywnej na Jasnej Górze, skorzystało około 24 tys. biednych, bezdomnych, bezrobotnych i samotnych. Pod stałą opieką jest 650 rodzin - około 1,2 tys. osób. W Jasnogórskich Punktach Pomocy Medycznej udzielono doraźnej pomocy 12,3 tys. osobom.

Wśród najważniejszych wydarzeń roku na Jasnej Górze wymienia się poświęcenie Epitafium Smoleńskiego ku czci ofiar tragedii smoleńskiej. Miało to miejsce 3 maja, w czasie obchodów uroczystości ku czci Matki Bożej Królowej Polski.

1 maja na Jasnej Górze odbyła się inauguracja 22. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Sakralnej "Gaude Mater". Był to jednocześnie koncert galowy z okazji 80. urodzin wybitnego polskiego kompozytora Wojciecha Kilara i 20-lecia powstania Polskiej Federacji Pueri Cantores. 17 lipca, w dniu swoich 80. urodzin, Kilar modlił się na Jasnej Górze. 7 października za sukcesy sportowe na Jasnej Górze dziękowała Anita Włodarczyk, srebrna medalistka w rzucie młotem na igrzyskach olimpijskich w Londynie.

W 2012 r. zakończyła się kompleksowa restauracja zabudowań klasztoru paulinów na Jasnej Górze - projektu dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W ramach projektu odnowiono budynki klasztorne, wybudowano dodatkowy wjazd na Jasną Górę oraz dokonano kompleksowego remontu bazyliki jasnogórskiej, który obejmował wymianę posadzki, remont i modernizację organów oraz kompleksowe prace konserwatorskie: w prezbiterium, nawie głównej, nawach bocznych i kaplicach.

W mijającym roku w sanktuarium doszło też do incydentu, który zbulwersował wiernych w całym kraju. 9 grudnia 58-letni mieszkaniec Świdnicy rzucił w kierunku obrazu Matki Bożej Częstochowskiej żarówki wypełnione czarną farbą. Ikona nie ucierpiała. Mężczyzna został natychmiast zatrzymany przez straż jasnogórską, która przekazała go policji.