Fundusz Kościelny: Rząd odpuścił?

Oznacza to, że strony porozumiały się co do tego, iż najpierw zostanie podpisana umowa między rządem a Kościołem katolickim, a dopiero w jej następstwie zostanie przygotowany projekt ustawy związanej z przekształceniem Funduszu Kościelnego, która trafi do Sejmu. Wcześniej premier Donald Tusk sugerował, że stosowna ustawa mogłaby być przyjęta przez parlament bez porozumienia z episkopatem.

Przewodniczący Kościelnej Komisji Konkordatowej określił dzisiejsze spotkanie zespołów roboczych rządowej i kościelnej Komisji Konkordatowych jako „podsumowanie tej drogi, którą do tej pory przeszliśmy, drogi trudnej, bo sprawa jest trudna, ale jednak przebiegającej w duchu wzajemnego dialogu”.

„Myślimy, że również nie rozstrzygnięte jeszcze sprawy także na tej drodze zostaną rozwiązane” – dodał. Nie nastąpiło dziś bowiem rozstrzygające porozumienie odnoście do wysokości dobrowolnego odpisu podatkowego na rzecz wybranego przez podatnika Kościoła.

Sekretarz generalny KEP bp Wojciech Polak powiedział "Gościowi Niedzielnemu", że strona rządowa nie chce już namawiać Kościół do podpisywania umowy bez podania konkretnej kwoty z dobrowolnego odpisu podatkowego, która miałaby zastąpić Fundusz Kościelny. Bp Polak potwierdził, że obie strony są zgodne co do tego, aby Fundusz Kościelny zastąpić innym rozwiązaniem. Nie uzgodniono wysokości kwoty odpisu, ale z wyliczeń strony rządowej jasno wynika, mówił bp Polak, że należy odejść od myślenia, że jeśli prawo do odpisu przysługuje całej społeczności katolickiej, to w większości ona z niego skorzysta. Z zaprezentowanych w czasie dzisiejszego posiedzenia przez stronę rządową wyliczeń wynika bowiem, że zaledwie 38 proc. podatników, przeważnie młodszych i zamożniejszych, korzysta z możliwości odpisu podatkowego na organizacje pożytku publicznego. Nie ma więc żadnych podstaw, aby sądzić, że w przypadku katolików ten procent będzie zdecydowanie większy, co także oznacza, że warto jeszcze raz przedyskutować, czy zaproponowana przez stronę rządową kwota odpisu 0.3 proc. umożliwiłaby Kościołowi zebranie środków porównywalnych do tych, jakie obecnie otrzymuje z Funduszu Kościelnego. Z innych źródeł dowiedzieliśmy się, że w ciągu najbliższych kilku dni, ma zostać podpisany wspólny dokument w sprawie technik legislacyjnych, przewidzianych przy likwidacji Funduszu Kościelnego, gdzie opisana będzie wyłącznie konstytucyjna i konkordatowa droga dochodzenia do porozumienia poprzez całościową, a nie częściową umowę, która następnie zostanie przedłożona do zatwierdzenia parlamentowi.

Warto przypomnieć, że Konkordat między Polską a Stolicą Apostolską zakłada konieczność wstępnej umowy z Kościołem, poprzedzającej nowe regulacje prawne dotyczące Kościoła. Art. 27 Konkordatu stwierdza, że: "sprawy wymagające nowych lub dodatkowych rozwiązań będą regulowane na drodze nowych umów między Układającymi się Stronami albo uzgodnień między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Konferencją Episkopatu Polski upoważnioną do tego przez Stolicę Apostolską". Konstytucja RP analogiczny obowiązek nakłada na państwo w sprawach dotyczących pozostałych Kościołów oraz związków wyznaniowych.

Zatem wszelkie rozwiązania w zakresie prawa dotyczącego Kościołów i związków wyznaniowych w Polsce powinny zostać uregulowane poprzez ustawy poprzedzone umową z poszczególnymi Kościołami.

Tym razem chodzi o umowę z rządem, w której zostaną określone podstawowe zasady, na których będzie się opierać przekształcenie Funduszu Kościelnego w bardziej nowoczesny system związany z finansowaniem prospołecznej działalności Kościoła. Winny to więc być wspólne ustalenia dotyczące m. in. sposobu realizacji odpisu finansowego, jego wysokości, długości okresu przejściowego, sposobu księgowania i rozliczania tego zapisu, powołania centralnej instytucji, która by tym zawiadywała, oraz inne elementy, które zostały już dwustronnie uzgodnione. Następnie zapisy umowy winny znaleźć się w projekcie ustawy, jaki rząd przekaże do Sejmu.

Abp Budzik pytany o sporządzenie bilansu dotychczasowej działalności Funduszu Kościelnego oraz tego, co w PRL Kościołowi zabrano, a co po 1989 r. oddano (do stworzenia takiego dokumentu zobowiązały się przed wakacjami obie strony) poinformował, że prace nad nim nadal trwają. – To będzie bardzo cenna rzecz, ponieważ to, co do tej pory uchodziło za zbadane naukowo, nie opierało się jednak na zbyt precyzyjnych źródłach. Obecnie wszystkie źródła, zarówno ze strony kościelnej jak i rządowej są dostępne. Bilans, jaki powstanie, będzie na pewno bardzo uczciwy i solidny – wyjaśnił metropolita lubelski.

Kiedy powstanie bilans? Zdaniem abp. Budzika, nie można na razie określić nawet przybliżonej daty zakończenia prac nad nim, gdyż „terminy były stawiane, ale trzeba solidnie zweryfikować to, co dotąd uchodziło za przyjęte”. - Prace się przedłużają, nie chcemy ich przyśpieszać. Chcemy by efekt końcowy stanowił podstawę do sądów na ten temat – dodał.

Jak poinformował KAI rzecznik ministerstwa administracji i cyfryzacji, kolejne spotkanie stron zespołów roboczych ds. finansów kościelnej i rządowej komisji konkordatowych w sprawie Funduszu Kościelnego ma się odbyć na początku grudnia. Abp Budzik w rozmowie z KAI nie potwierdził tej daty, wyraził jedynie nadzieję, że do spotkania dojdzie „w krótkim czasie”.

W dzisiejszym spotkaniu wzięli udział:

Ze strony rządowej członkowie Zespołu Roboczego do spraw Finansów Rządowej Komisji Konkordatowej:
Michał Boni, minister Administracji i Cyfryzacji; Włodzimierz Karpiński, sekretarz stanu w MAC;
Hanna Majszczyk, podsekretarz stanu w MF; Wojciech Kwiatkowski, dyrektor Departamentu Finansowego w Ministerstwie Kultury; Andrzej Marciniak, zastępca dyrektora Departamentu Wyznań Religijnych oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych MAC. A ponadto : Maria Kalinowska, zastępca dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych w MF; Barbara Markiton, zastępca dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Budżetowej w MF; Marlena Niewiadomska, dyrektor Gabinetu Politycznego w MAC; Artur Koziołek, rzecznik prasowy MAC.

Natomiast ze strony kościelnej członkowie Zespołu Roboczego Kościelnej Komisji Konkordatowej ds. Realizacji 22 art. Konkordatu: kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, przewodniczący Rady Ekonomicznej Konferencji Episkopatu; abp Stanisław Budzik, metropolita lubelski, przewodniczący Kościelnej Komisji Konkordatowej; abp Wiktor Skworc, metropolita katowicki; bp Wojciech Polak, sekretarz generalny KEP; ks. dr hab. Piotr Stanisz, prof. KUL. A ponadto ks. dr Dariusz Konieczny, kierownik Biura Sekretariatu Konferencji Episkopatu Polski.