fot. Adam Bujak

Podczas odbywającej się w każdą środę audiencji generalnej przebywający w Rzymie pielgrzymi mają okazję zobaczyć i wysłuchać Ojca Świętego. Dawniej Jan Paweł II wolno przemierzał Plac św. Piotra, rozmawiając ze zgromadzonymi i błogosławiąc ich.

Rzymianie i pielgrzymi, którzy decydują się przyjść bardzo wcześnie w okolice Bazyliki św. Piotra, przekonują się o tym, co można przeczytać we wszystkich przewodnikach i papieskich biogramach. Najbardziej typowym elementem porannego krajobrazu Placu św. Piotra jest światło w dwóch oknach w rogu widocznego stąd skrzydła Pałacu Apostolskiego. Do niedawna zapalało się punktualnie o 5.30. Obecnie niekiedy trochę później. Są to okna sypialni Jego Świątobliwości.

 

 

fot. Grzegorz Gałązka

Każdy dzień Jana Pawła II w Watykanie zaczyna się i kończy modlitwą w prywatnej kaplicy. Ojciec Święty spędza tu na rozmowie z Bogiem długie godziny.

Po porannej toalecie Papież udaje się do prywatnej kaplicy. Jutrznia i modlitwy, w których uczestniczą także jego domownicy, prowadzą wszystkich obecnych do codziennej Eucharystii, która rozpoczyna się około 7.30. Ojciec Święty sprawuje ją w wielkim skupieniu. Ono udziela się również zgromadzonym. Prywatna kaplica nieopodal papieskich apartamentów jest prywatna tylko z nazwy. We Mszy św. z reguły uczestniczy około dwudziestu, trzydziestu osób. W czynnościach liturgicznych pomagają Papieżowi bp Stanisław Dziwisz i ks. prałat Mieczysław Mokrzycki.

Czytania i psalmy bardzo często wykonują zaproszeni goście. Wśród nich wcale nie dominują duchowni. Są za to naukowcy, rodziny z dziećmi, zdarzają się dziennikarze, politycy, młodzież, mieszkańcy Rzymu i pielgrzymi poszukujący umocnienia w świętych miejscach centrum chrześcijańskiego świata. Po nabożeństwie Jan Paweł II na krótko spotyka się z uczestnikami, rozmawia z osobami przybyłymi z różnych stron. Bp Dziwisz każdego przedstawia i krótko charakteryzuje. Potem jest chwila na zrobienie zdjęć. Tym krótkim porannym spotkaniom towarzyszy serdeczna atmosfera, stwarzana przez gospodarza.

 

 

fot. Arturo Mari

Jan Paweł II podpisuje jedną ze swoich encyklik. Robi to zawsze złotym atramentem.

Niektórzy goście zostają zaproszeni na śniadanie z Papieżem. Posiłek jest często tylko tłem do rozmów, podczas których Jan Paweł II zazwyczaj pyta swoich gości o aktualne sprawy i uważnie słucha odpowiedzi. Śniadanie trwa trochę dłużej, gdy wśród zaproszonych znajdują się przyjaciele z Polski, zwłaszcza z Krakowa.

Około 9.30 Ojciec Święty udaje się do swojego gabinetu. Pracę rozpoczyna od przeglądu prasy z różnych krajów, który przygotowują dla niego sekretarze. Czyta dokumenty przygotowane poprzedniego dnia w Sekretariacie Stanu Stolicy Apostolskiej. Podpisuje je zazwyczaj piórem z czarnym atramentem. Wyjątkiem są akty papieskie i encykliki. Składa pod nimi podpis atramentem koloru złotego. Po śniadaniu Papież także zajmuje się opracowywaniem nowych dokumentów i tekstów. Pisze je ręcznie, po polsku. Tłumaczeniem ich na włoski zajmuje się sztab ludzi podlegających biskupowi Stanisławowi Dziwiszowi.

 

 

fot. Adam Bujak

W ciągu roku Papież udziela kilkuset audiencji prywatnych, przyjmuje kardynałów i biskupów rezydujących w Rzymie oraz przybywających do Wiecznego Miasta, głowy państw, polityków, naukowców i wiele innych osób. Na zdjęciu spotkanie z biskupami z Litwy przybyłymi „ad limina apostolorum”.

W ciągu roku Papież udziela kilkuset audiencji prywatnych. Podejmuje rezydujących w Rzymie kardynałów, głowy państw, premierów i liczących się polityków. Przyjmuje dyplomatów, pisarzy i uczonych. Codziennie spotykają się z nim także watykańscy urzędnicy, przełożeni dykasterii: prefekci kongregacji, przewodniczący rad, kurialiści. Podczas tych spotkań dekoruje osoby, które pragnie szczególnie uhonorować Orderem Chrystusa lub innymi odznaczeniami. Sam Papież nie przyjmuje żadnych odznaczeń.

 

Audiencje rozpoczynają się o godzinie 11.00. Odbywają się w bibliotece lub w obszernej Sali Klementyńskiej. Mimo kłopotów z chodzeniem, Ojciec Święty wita się z każdym, kto przybywa. W tym czasie Arturo Mari lub inni papiescy fotografowie bez przerwy robią zdjęcia. Uczestnicy audiencji wywożą je z Rzymu i zawieszają w swoich domach niczym najcenniejsze pamiątki.

Po oficjalnej części audiencji Jan Paweł II zaprasza do rozmowy najważniejszych gości. Niektórym wręcza upominki, na przykład reprodukcje dzieł sztuki ze zbiorów Muzeów Watykańskich. W zamian otrzymuje reprodukcje obrazów, które pochodzą z krajów ojczystych gości. Wszystkie prezenty są składane, a następnie pieczołowicie katalogowane. To obowiązek Angelo Gugela. Dary są potem przekazywane do prywatnego muzeum papieskiego, które nazywa się Floreria Apostolica. Zdarza się, że wśród podarunków znajdują się produkty spożywcze. Te dary rozdziela się w rzymskim szpitalu dziecięcym Bambin Gesu oraz wśród pensjonariuszy domu Matki Teresy, który funkcjonuje przy Watykanie.

Wyjątkowym dniem audiencji jest środa. Wówczas dla wszystkich pielgrzymów jest organizowana audiencja generalna. Na Placu św. Piotra, a w razie niepogody w Auli Pawła VI, pielgrzymi mają okazję zobaczyć i wysłuchać Ojca Świętego.

* * *

Z powodu przedłużających się rozmów obiad często przesuwa się. W Watykanie utarło się powiedzenie, że z Ojcem Świętym dwóch rzeczy nigdy nie wiadomo do ostatniej chwili: o której godzinie i z kim zje obiad. Zatrudnieni tu Polacy tłumaczą jednak, że u nas przywiązuje się niewielką wagę do godzin posiłków. Podobnie jak poprzedni punkt dnia, obiad również często przedłuża się. Papieska „ramówka” przewiduje go między 13.30 a 15.00. Ale z tym bywa różnie. Po obiedzie następuje dwudziestominutowa sjesta. Zanim Papież rozpocznie popołudniowe zajęcia w swoim gabinecie, w samotności odmawia Różaniec.

Intensywnie pracuje aż do kolacji. Około 18.30 w gabinecie spotykają się szefowie najważniejszych urzędów Stolicy Apostolskiej. W tym gronie omawiane są najistotniejsze problemy Kościoła, aktualne kwestie wymagające rozwiązania z zakresu nauki wiary, dyscypliny i nominacji na stanowiska biskupów na całym świecie.

* * *

W gospodarstwie domowym Jana Pawła II kolacja odbywa się o godzinie 19.30. Również tego posiłku Papież nie spożywa sam. Później wraz z najbliższymi współpracownikami ogląda wiadomości, najczęściej włoskie. Wraca jeszcze raz do gabinetu, gdzie załatwia osobistą korespondencję i przygotowuje przemówienia, które zamierza wygłosić w najbliższym czasie. Wieczorne modlitwy w kaplicy kończą roboczy dzień Ojca Świętego. W jego sypialni światło gaśnie zazwyczaj przed północą, czasem o godzinie 23.00.

 

fot. Grzegorz Gałązka

Charakterystyczne elementy papieskiego stroju

Pastorał - długa laska, zakrzywiona u góry, oznaczająca pasterską władzę (używany także przez biskupów). Jan Paweł II używa pastorału w kształcie krzyża, wykonanego ze srebra.

Paliusz - wąski, biały pas z sześcioma czarnymi krzyżykami, nakładany na ramiona i piersi podczas celebrowania przez papieża Mszy św. Jest wykonany z wełny owiec, poświęconych przez papieża we wspomnienie św. Agnieszki. Zajmują się tym siostry z rzymskiego klasztoru pw. św. Agnieszki. Używają go także kardynałowie.

 

 

fot. Adam Bujak/Apostoł Narodów/Biały Kruk

Charakterystyczne elementy papieskiego stroju

Pektorał - Ozdobny krzyż wykonany najczęściej ze złota zawieszony na szyi i przypięty na piersi. Czasami znajdują się w nim relikwie. Noszony od XII w. przez papieża oraz biskupów, kardynałów i opatów.

Pierścień - oznacza więź biskupa z kierowanym przez niego Kościołem. W przypadku papieża oznacza jego więź z Kościołem powszechnym. Jest na nim wygrawerowany herb Ojca Świętego. Dla każdego papieża jest odlewany nowy pierścień ze złota uzyskanego ze stopienia pierścienia poprzedniego następcy św. Piotra.

 

 

fot. Adam Bujak/Bliskie spotkania z Ojcem Świętym/Biały Kruk

Gwardia Szwajcarska

Watykan - jak każde państwo - posiada swoje siły zbrojne i porządkowe. Po wielu zamachach i groźbach zaatakowania Bazyliki św. Piotra przez terrorystów wejścia za „spiżową bramę” strzegą włoska policja i karabinierzy. Dalej straż trzymają już tylko gwardziści Papieża. Pięknie ubrani w żółto-niebiesko-czerwone stroje, zaprojektowane przez Michała Anioła, nie są jedynie atrakcją turystyczną i reliktem przeszłości.

Gwardia Szwajcarska powstała w 1506 roku, w czasach Juliusza II. Swój dzień formacja obchodzi 6 maja. To pamiątka śmierci 147 gwardzistów, którzy wykazali się wielkim męstwem w 1527 roku, gdy ich heroiczna walka z siepaczami Karola V, którzy łupili Rzym, pozwoliła papieżowi Klemensowi VII schronić się w Zamku Świętego Anioła. Lojalność, odwaga i dyscyplina stały się przysłowiowymi cechami żołnierzy papieża. Wydarzenie sprzed wieków zadecydowało o tym, że Szwajcarzy stali się przyboczną gwardią głowy Kościoła.

 

Gwardia Szwajcarska powstała w 1506 roku, w czasach Juliusza II. Swój dzień formacja obchodzi 6 maja. To pamiątka śmierci 147 gwardzistów, którzy wykazali się wielkim męstwem w 1527 roku, gdy ich heroiczna walka z siepaczami Karola V, którzy łupili Rzym, pozwoliła papieżowi Klemensowi VII schronić się w Zamku Świętego Anioła. Lojalność, odwaga i dyscyplina stały się przysłowiowymi cechami żołnierzy papieża. Wydarzenie sprzed wieków zadecydowało o tym, że Szwajcarzy stali się przyboczną gwardią głowy Kościoła.

Dziś pełnią warty w różnych częściach Watykanu, przede wszystkim przy bramach wjazdowych i w okolicach papieskich apartamentów. Ich rola nie ogranicza się do funkcji reprezentacyjnej. Są dobrze wyszkoleni, odbywają regularne ćwiczenia w garnizonie mieszczącym się na terenie Watykanu. Obecnie jest ich stu. 70 z nich to halabardnicy. Kieruje nimi 25 oficerów i czterech podoficerów. Gwardziści mają własnego kapelana. Kandydaci do Gwardii Szwajcarskiej są rekrutowani z tradycyjnie katolickich rodzin mieszkających w Lucernie. Muszą się cieszyć nieposzlakowaną opinią w swoim środowisku, być kawalerami i mieć odpowiedni wzrost. W ostatnich czasach zdarzają się wśród nich również żołnierze z północnych Włoch. Służba trwa od dwóch do dwudziestu lat. Po ukończeniu dwudziestego piątego roku życia gwardzista może się ożenić. Wszyscy gwardziści, również żonaci (wówczas otrzymują małe mieszkania), są zameldowani na terenie Watykanu.

Typowe uzbrojenie gwardzisty stanowi halabarda i miecz. Od kilku lat są oni wyposażeni także w nowoczesną broń maszynową, gaz łzawiący i granaty.

Urzędnicy Jana Pawła II

Biskup Rzymu stoi na czele Stolicy Apostolskiej, która jest centrum decyzyjnym i organizacyjnym Kościoła katolickiego na ziemi oraz podmiotem prawa międzynarodowego. Władzę nad ponad miliardem wiernych, kapłanów i biskupów papież sprawuje przy pomocy Sekretariatu Stanu, dziewięciu kongregacji i jedenastu rad.

 

 

 

abp Jean-Louis Tauran

Sekretariat Stanu - jest głównym urzędem Stolicy Apostolskiej. Posiada trzy sekcje. Sekcja spraw ogólnych zajmuje się kwestiami związanymi z codziennym posługiwaniem Papieża, z jego stosunkami z Kościołem powszechnym i koordynuje relacje z innymi urzędami. Sekcja spraw nadzwyczajnych załatwia przede wszystkim sprawy międzynarodowe i utrzymuje relacje z państwami. Kieruje nią abp Jean-Louis Tauran. Jemu Papież powierza najdelikatniejsze misje na świecie. Trzecia sekcja przygotowuje dokumenty Stolicy Apostolskiej „Acta Apostolicae Sedis”. Sekretariatem Stanu kieruje kard. Angelo Sodano.

 

 

 

kard. Joseph Ratzinger

Kongregacja Nauki Wiary - dba o czystość i integralność doktryny katolickiej. Pod kierunkiem kard. Josepha Ratzingera przeprowadza liczne konsultacje na temat nauczania niektórych środowisk teologicznych. Zajmuje się analizą i oceną przekazu na temat moralności chrześcijańskiej. Opiniuje także pod względem doktrynalnym dokumenty przygotowywane przez pozostałe watykańskie dykasterie. Jednym z konsultorów tej kongregacji jest bp Stanisław Ryłko.

 

 

kard. Giovanni Battista Re

Kongregacja do spraw Biskupów - to jeden z najstarszych organów Rzymskiej Kurii. Ustanowił ją Sykstus V w 1588 roku. Zajmuje się nominacjami biskupimi, wszystkim, co dotyczy kwestii organizacyjnych i dyscyplinarnych związanych z Episkopatami poszczególnych krajów. Przygotowuje zmiany personalne i terytorialne w układzie diecezji na świecie oraz koordynuje wizyty ad limina apostolorum. Prefektem tej kongregacji został niedawno kard. Giovanni Battista Re.

 

 

kard. Francis Arinze

Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów - zajmuje się sakramentami i sprawami liturgicznymi. Wydaje orzeczenia na temat ważności sakramentów, ksiąg liturgicznych, obchodów uroczystości i świąt kościelnych oraz koordynuje zmiany liturgiczne. W obecnej formie funkcjonuje od 1988 roku, gdy Jan Paweł II połączył dwie kongregacje: Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. W ramach tej dykasterii działają komisje orzekające nieważność sakramentu małżeństwa, święceń kapłańskich, zajmujące się zwalnianiem z obowiązków diakonatu lub prezbiteratu oraz rozpatrujące sprawy o zwolnienie z małżeństwa zawartego, lecz nieskonsumowanego. Na czele kongregacji stoi kard. Francis Arinze. Jej członkiem jest emerytowany biskup sandomierski Wacław Świerzawski.

 

 

kard. Jose Martins Saraiva

Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych - prowadzi procesy beatyfikacyjne i kanonizacyjne. Jej prefektem jest kard. Jose Martins Saraiva, a sekretarzem polski arcybiskup Edward Nowak. Ostateczny kształt tej kongregacji określił Jan Paweł II w 1983 roku. Obecnie jest to jedna z najbardziej rozwiniętych watykańskich dykasterii. Wynika to ze wzmożonej aktywności Kościoła w prowadzeniu procesów beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych, co stanowi jedną z najbardziej wyrazistych cech obecnego pontyfikatu.

 

 

kard. Dario Castrillon Hoyos

Kongregacja do spraw Duchowieństwa - spełnia zadania związane z działalnością duszpasterską, kaznodziejską i katechetyczną, rozmieszczeniem duchowieństwa na świecie i formacją duchownych. W jej pracę angażują się polscy kardynałowie Franciszek Macharski i Henryk Gulbinowicz. Przewodzi jej kolumbijski kard. Dario Castrillon Hoyos.

 

 

kard. Crescenzio Sepe

Kongregacja Ewangelizacji Narodów - czuwa nad misyjną działalnością Kościoła. Podlegają jej seminaria duchowne, wychowanie i sprawy duchowieństwa oraz diecezje w krajach misyjnych. Na jej czele stoi kard. Crescenzio Sepe.

 

 

kard. Zenon Grocholewski

Kongregacja do spraw Wychowania Katolickiego - zwana jest także kongregacją do spraw seminariów, instytutów i studiów. Założył ją już Sykstus V pod nazwą Kongregacji do spraw Uniwersytetów. Prefektem jej został niedawno Polak kard. Zenon Grocholewski. Kongregacja zajmuje się zarówno uczelniami i szkołami prowadzonymi na świecie przez Kościół katolicki, jak i seminariami duchownymi. Zatwierdza powstawanie wydziałów teologicznych na uniwersytetach, koordynuje ratio studiorum, czyli metody i programy nauczania w jednostkach naukowych prowadzonych pod auspicjami Kościoła.

 

 

kard. Eduardo Smoalo Martinez

Kongregacja do spraw Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego - przejęła obowiązki kształtowania życia wspólnotowego w Kościele. Zajmuje się funkcjonowaniem zakonów męskich i żeńskich, kwestiami prawnymi związanymi z działaniem zakonów i zgromadzeń. Organizuje stosunki między Stolicą Apostolską a Międzynarodowymi Uniami Wyższych Przełożonych Wspólnot Męskich i Żeńskich. Kongregacji przewodzi kard. Eduardo Smoalo Martinez z Hiszpanii.

 

 

Danud Ignace Mousa I

Kongregacja do spraw Kościołów Wschodnich - zajmuje się Kościołami Wschodnimi, które pozostają w łączności z Rzymem (uznają zwierzchnictwo Papieża), ale zachowują swe obrzędy, zwyczaje, język liturgiczny, regulacje prawne itp. Została powołana, ponieważ w XVII, XVIII i XIX w. dochodziło do unii łacińsko-wschodnich. W celu uregulowania nowych relacji, Pius IX ustanowił w 1862 roku Kongregację Rozkrzewiania Wiary do spraw Obrządku Wschodniego. W 1917 roku Benedykt XV utworzył jeszcze jedną kongregację zajmującą się podobną problematyką - Kongregację Kościoła Wschodniego. Obecnie prefektem Kongregacji, która połączyła tamte historyczne urzędy, jest Syryjczyk Danud Ignace Mousa I.

Opisane urzędy i kierujące nimi osoby tworzą ścisły zespół, przy pomocy którego Jan Paweł II prowadzi Kościół w nowe tysiąclecie chrześcijaństwa. Wspierają go w tym liczne rady, z których najistotniejsze są: Papieska Rada do spraw Kultury, Papieska Rada do spraw Świeckich, Papieska Rada do spraw Rodziny oraz Papieska Rada do spraw Jedności Chrześcijan.