Watykan: Synod biskupów - kolegialność i JPII

Beata Zajączkowska (Radio Watykańskie)/a.

publikacja 05.10.2005 22:34

Przypomnienie znaczenia kolegialności oraz wkładu Jana Pawła II w przygotowanie obecnego synodu charakteryzowało pierwszą sesję publiczną, która rozpoczęła roboczą część XI Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów poświęconego Eucharystii.

Sesję otworzyła wspólna modlitwa. Komentując czytanie Liturgii Godzin, zaczerpnięte z 2 Listu św. Pawła do Koryntian, kończące się słowami: "Bracia, radujcie się, dążcie do doskonałości, pokrzepiajcie się na duchu, jedno myślcie, pokój zachowujcie" Benedykt XVI mówił o sensie kolegialności w Kościele. Przypomniał, że jedną z jej funkcji jest braterskie napomnienie i związana z tym potrzeba dostrzeżenia własnych błędów. Jak stwierdził Papież, czynność ta powinna być dokonywana w duchu miłości i wspólnoty wiary. W ten sposób braterskie napomnienie przyjęte z pokorą może być pomocą, a także źródłem duchowego pocieszenia prowadzącego do współpracy w Kościele. - To również wydaje mi się aktem autentycznej kolegialnej miłości. W tak wielu trudnych sytuacjach, jakie rodzi nasze duszpasterstwo, niektórzy czują się zrozpaczeni, nie wiedzą, co robić dalej – mówił improwizując Benedykt XVI. Papież podkreślił, że w takich momentach potrzeba człowiekowi pociechy, ażeby ktoś był z nim w jego wewnętrznej samotności, ażeby czynił dzieło Ducha Świętego Pocieszyciela, dodając otuchy, okazując wsparcie.

Merytoryczną część sesji otworzyło ogólne wprowadzenie na temat Eucharystii przygotowane przez kard. Francisa Arinze, prefekta Kongregacji do spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów. Następnie głos zabrał abp Nikola Eterović, sekretarz generalny synodu, którego Benedykt XVI uprzedził, że nie będzie mógł być na sesji popołudniowej, ponieważ jak powiedział nie bacząc na kamery telewizyjne „umówił się już z dentystą”. Te słowa wywołały ogólne zaskoczenie zebranych, a jednocześnie wyraźnie ich rozweseliły.

Abp Eterović przypomniał, że temat obecnego XI Zgromadzenia Ogólnego Zwyczajnego Synodu Biskupów wpisuje się w duchowe dziedzictwo Jana Pawła II. „Zdając sobie sprawę ze zbliżającej się śmierci Sługa Boży z pomocą Ducha Świętego starał się koncentrować swe siły na tym, co istotne – to znaczy na Najświętszym Sakramencie. Obecność Boga pod postacią chleba i wina wspierała jego żywą wiarę, była źródłem głębokiej nadziei i motywem wyrazistego umiłowania Boga i ludzi” – stwierdził sekretarz generalny Synodu Biskupów. Wyraził on przekonanie, że doświadczenie wiary eucharystycznej Jana Pawła II pozytywnie wpłynie na rozpoczynające się obrady. Sekretarz generalny Synodu Biskupów przypomniał, że zmarły Papież był jedynym czynnym biskupem uczestniczącym we wszystkich sesjach Synodu od jego ustanowienia na II Soborze Watykańskim. Również Benedykt XVI posiada bogate doświadczenie pracy synodalnej. Uczestniczył w siedmiu zgromadzeniach ogólnych zwyczajnych, jednym nadzwyczajnym oraz siedmiu zgromadzeniach specjalnych. W sumie na sesjach synodalnych spędził rok i dwa miesiące.

Abp Eterović przedstawił także nowości metodologii obecnej sesji synodu. Benedykt XVI postanowił skoncentrować prace i skrócić czas obrad tego gremium z czterech do trzech tygodni. Oznaczało to konieczność ograniczenia czasu wystąpień każdego z ojców synodalnych z 8 do 6 minut. Równocześnie wprowadzono każdego dnia po zakończeniu Kongregacji Generalnych godzinną swobodną dyskusję hierarchów związaną z tematem prac. Hierarcha zaapelował, aby każde wystąpienie było poświęcone tylko jednemu zagadnieniu i aby ojcowie synodalni wypowiadali się na temat odnowy praktyki duszpasterskiej Kościoła w promowaniu zgodnego z doktryną kultu eucharystycznego.

Wprowadzeniem do dyskusji ojców synodalnych w najbliższych trzech tygodniach była obszerna relacja po łacinie kard. Angelo Scoli. Patriarcha Wenecji mówił o Eucharystii, jako miejscu spotkania Boga i człowieka. Podkreślił, że Eucharystia to miejsce, w którym wolność Boga spotyka się z wolnością człowieka. - To ona czyni Kościół i prowadzi do jedności wiary między Kościołem katolickim i Kościołami prawosławnymi. Nie może się ona jednak obyć bez jedności między Liturgią Słowa i Liturgią eucharystyczną. Eucharystia to dar, który wierni mają adorować, darem, w obliczu którego człowiek musi uznać swoją małość i ubóstwo" - mówił kard. Scola. Relator generalny zgromadzenia synodalnego nawiązał do słów Jana Pawła II z encykliki „Ecclesia de Eucharistia” o zdumieniu, jakie ona rodzi, o potrzebie rozbudzenia jej dziś na nowo”. Patriarcha Wenecji podjął kwestię przygasanie tego „eucharystycznego zdumienia”. Jak zaznaczył wynika to często z „zatracania związku między sprawowaniem Eucharystii a codziennym życiem wierzących”. Obecny Synod Biskupów winien uważnie zbadać ten stan rzeczy i zaproponować możliwe środki zaradcze – wskazał kardynał Scola. – Trzeba rozbudzić to „zdumienie” w tak licznych dziś niepraktykujących, którzy w pewnych krajach Europy przekraczają nawet 80 proc. ochrzczonych. Relator generalny przypomniał szereg wymagających pogłębienia problemów dotyczących Eucharystii, takich jak na przykład jej związek z pokutą. Zachęcił do refleksji nad tradycją postu eucharystycznego. Nawiązał do znaczenia ekumenicznego tego sakramentu. Przypomniał, że niedopuszczalna jest interkomunia, czyli wspólne sprawowanie Eucharystii przez chrześcijan różnych wyznań. Możliwa jest jednak w pewnych przypadkach „gościnność eucharystyczna”, czyli dopuszczenie do komunii wiernych z innych Kościołów. Kardynał Scola poruszył też problem rozwiedzionych, którzy zawarli ponowne związki. Nie mogą oni przystępować do komunii, nie są jednak - jak podkreślił - wyłączeni z Kościoła. Patriarcha przypomniał, że obowiązkiem każdej wspólnoty jest okazanie pomocy ludziom żyjących w związkach niesakramentalnych. Za niezbędne uznał też dobre przygotowanie do małżeństwa, które niestety wiele osób zawiera jedynie ze względu na tradycję. Wskazując na społeczne aspekty Eucharystii, relator generalny Synodu przypomniał jej związek z dziełami miłosierdzia.Przypomniał, że ewanglizacja to antropologiczny i społeczny wymiar Eucharystii, która wymaga od chrześcijan zaangażowania na płaszczyźnie społecznej i politycznej.

Po przerwie obrady synodalne wznowiono o godzinie 16:00. Po rtaz pierwszy w historii synodów odbyła się też wprowadzona przez Benedykt XVI godzina wolnych wniosków. Jutrzejsze obrady rozpoczną się wspólną modlitwą o 9:00 rano.

W pracach XI Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów uczestniczy 256 ojców synodalnych, 32 ekspertów i 27 audytorów. Moga sie oni wypowiadac po lacinie, wlosku, francusku, hiszpansku, angielsku i po niemiecku. Zaproszono takze przedstawicieli 12 niekatolickich Kosciolów i wspólnot chrzescijanskich.

Spotkanie synodalne zainaugurowano 2 października uroczystą Eucharystią w Bazylice św. Piotra. Obrady synodu, które stanowią zwieńczenie Roku Eucharystii zakończą się 23 października.