Kościół w Ugandzie

W Ugandzie wiara jest żywa, obecna na ulicach, w urzędach i pubach, wyrażana w mediach publicznych i reklamowana na fasadach sklepów. Pobożność tego mężczyzny nie wyróżniała się przesadnie na tle innych. Tam dla ludzi Bóg po prostu jest – i w tym zawiera się piękno Afryki.

Krzysztof Błażyca /GN W Ugandzie wiara jest żywa, obecna na ulicach, w urzędach i pubach, wyrażana w mediach publicznych i reklamowana na fasadach sklepów. Pobożność tego mężczyzny nie wyróżniała się przesadnie na tle innych. Tam dla ludzi Bóg po prostu jest – i w tym zawiera się piękno Afryki.

Uganda jest najmniejsza pod względem obszaru, a zarazem najgęściej zaludniona i najbardziej katolicka spośród trzech państw, które odwiedzi Franciszek w czasie tej podróży.

Obie te podróże oznaczały uznanie dla miejscowego Kościoła, który nie tylko wydał świętych męczenników, ale też na bieżąco był i jest bardzo zaangażowany w dziedzinie zarówno duchowej, jak i społecznej, w oświacie, służbie zdrowia itp. Wizyty papieskie były też wyrazem uznania dla całego kraju, który – choć nie wolny w przeszłości i obecnie od wstrząsów politycznych i społecznych – jest jednym z najstabilniejszych państw Czarnego Lądu.

Problemy społeczne i polityczne

Ale oczywiście były i są też problemy, i to niemałe, przede wszystkim AIDS, homoseksualizm, zamachy stanu i rządy dyktatorskie (Idi Amin w latach 1971-79), w latach 1986-91 trwała tam wojna domowa , no i oczywiście, jak w całej Afryce, bieda, choć nieco mniejsza niż w większości innych państw Czarnego Lądu.

Mówiąc o AIDS – tej klęsce Afryki, zwłaszcza jej części środkowo-wschodniej – warto podkreślić, że Uganda jako bodaj jedyny kraj tego kontynentu zaczęła walczyć z tą chorobą nie tylko za pomocą lekarstw i przez zachęcanie do stosowania prezerwatyw, ale propagując też wstrzemięźliwość płciową, czystość i wierność małżeńską czy między partnerami. Znamienne, że poglądy takie głoszą nie tylko ludzie Kościoła, ale także przedstawiciele władz.

Wspólne lub zbliżone stanowisko zajęli też w ostatnich latach biskupi i rząd w podejściu do problemu homoseksualizmu. Gdy na początku 2010 na wniosek kontrowersyjnego deputowanego Davida Bahatiego miejscowy parlament zaczął rozpatrywać projekt ustawy, przewidującej karę śmierci dla homoseksualistów, dopuszczających się gwałtów i szerzących AIDS, biskupi oraz rząd i prezydent wypowiedzieli się przeciw tym planom.

Oświadczenie, podpisane w imieniu episkopatu przez metropolitę Kampali abp. Cypriana Lwangę, zapewniało o poparciu działań rządu w obronie rodziny, małżeństwa i podobnych wartości, przypominało nauczanie Kościoła na temat homoseksualizmu i jednoznaczne potępienie czynów homoseksualnych jako naruszających prawo naturalne i Boże. Zarazem jednak arcybiskup podkreślił, że Kościół piętnuje grzech, ale grzesznika otacza miłością i dodał, że homoseksualiści potrzebują nawrócenia i pokuty. Zwrócił również uwagę, że obowiązujący już kodeks karny przewiduje karę do 7 lat więzienia za tego rodzaju czyny.

Mówiąc o problemach politycznych kraju, zwłaszcza w kontekście religijnym, nie sposób nie wspomnieć o krwawej wojnie domowej, jaka toczyła się na północy Ugandy w latach 1986-2006 i która pociągnęła za sobą ponad 200 tys. zabitych, półtora miliona uchodźców i bezdomnych oraz ogromne zniszczenia. Te bratobójcze walki rozpętało tzw. Wojsko Oporu Pana – pseudoreligijna armia, odwołująca się do objawień Ducha Świętego, których miał doznawać jej twórca Joseph Kony, kuzyn Alice Aumy – Prorokini, Orędowniczki, Kapłanki, która była rzeczywistą inspiratorką wojny. Zanim jeszcze zmarła w obozie dla uchodźców w Kenii na początku 2007, sytuacja uspokoiła się, ale nieszczęścia, wywołane wojną, jeszcze długo będą dawały o sobie znać obywatelom tego kraju.

Kościół dzisiaj

Według najnowszych źródeł watykańskich (na koniec ub.r.) w Ugandzie mieszka prawie 37 mln ludzi, w tym ok. 17,2 mln katolików, co stanowi ponad 47 proc. ogółu mieszkańców. Kościół tamtejszy dzieli się na 4 metropolie, w których skład wchodzi tyleż archidiecezji i 14 diecezji, ponadto istnieje ordynariat polowy, obejmujący cały kraj. Episkopat liczy 32 członków, a przewodniczącym Konferencji Biskupiej Ugandy jest metropolita Gulu abp John Baptist Odama. W 540 parafiach i 6,9 tys. innych ośrodków duszpasterskich pracuje 2180 kapłanów (1827 diecezjalnych i 353 zakonnych), 1 diakon stały, 567 braci i 3699 sióstr zakonnych. Działa też 15864 katechistów. Do kapłaństwa przygotowuje się 1437 seminarzystów, podczas gdy w seminariach niższych uczy się ponad 5,5 tys. chłopców.

Obecność Kościoła katolickiego w systemie szkolnym i oświatowym oraz w służbie zdrowia to m.in. prawie 6,2 tys. przedszkoli i żłobków, z których korzysta ok. 3,6 mln dzieci, 817 szkół podstawowych i średnich z blisko 400 tys. uczniów oraz 37 szkół wyższych i uniwersytetów, do których uczęszcza ok. 11,6 tys. osób. Kościół prowadzi też 32 szpitale katolickie, 266 przychodni, 1 leprozorium, 16 domów opieki dla osób starszych, chorych i nieletnich, 62 sierocińce i przytułki, 130 poradni rodzinnych, 8 ośrodków specjalnych wychowawczych bądź reedukacyjnych i 56 innych placówek.

Krzysztof Gołębiowski, KAI